امنیت اجتماعی نتیجه قانون مداری کانت یا دیگری نگری لویناس

صلح و امنیت به عنوان یکی از بنیادی ترین نیازهای بشر گرچه همواره یکی از دغدغه های مکاتب فلسفی بوده ، اما از قرن هفدهم اندیشمندان با نگاهی عقل محور به این پدیده پرداختند. کانت، به عنوان بهترین نماینده فیلسوفان عقل گرا، با ارائه طرح صلح پایدار، دولت ها را به مثابه اشخاص اخلاقی تلقی می کند که مانند افراد عادی تعهداتی نسبت به یکدیگر دارند . از دیدگاه او حکومت جمهوری و پیوستن دولت ها به فدراسیون جهانی امنیت پایدار جهانی را تضمین می کند . برای کانت تحقق آرمان های عصر روشنگری نویدبخش شکل گیری صلح پایداری بود که امنیت عمومی را در پی داشت؛ صلحی که از تحول یافتن تک تک افراد آغاز می شود و در سرتاسر جوامع گسترش می یابد . اما در عمل روی کرد استعماری جوامع غربی در دوران به ثمر رسیدن آرمان های روشنگری، و جنگ طلبی و دامن زدن به ناامنی جهانی توسط غرب مدرن در دوران معاصر، به روشنی گویای ناکارآمدی ایده ی صلح پایدار کانت است. کانت در شرایط می خواست با تعمیم قاعده طلایی اخلاق به دولت ها امنیت بشریت را تامین کند که خود را معیاری برای سنجش رفتار با دیگری در نظر گرفته بود و این اتفاقا بنیادیترین خشونت و ناامنی است. اما برای لویناس(یکی از مهمترین فیلسوفان مکتب قاره ای) اخلاق(ضامن صلح و امنیت) همداستان با مسئولیت است و مسئولیت همواره در مقابل دیگری تعریف می شود. این دیگری می تواند انسان دیگر باشد، یا آگاهی نامتناهی(خد ا). دیگری ای که در قبال دیگری نوعی ایثار در قبال دیگری است بدون انتظار « مسئولیت نامتناهی » مقدم بر شناخت و شرط آن است. برای لویناس پاداش، و این را می توان به صلح مثبت در مقابل صلح منفی(صلح به معنی نبود جنگ، آتش بس) تعبیر نمود. لویناس اندیشه ی مدرن را محکوم در خود ماندگی و خشونت ناشی از قربانی کردن دیگری در پای خود می داند. نمی توان از سوژه ی خودبنیاد آغاز کرد و در ادامه با توسل به قوانین و نهادهای خودساخته به دنبال احترام و رسمیت بخشی به دیگری بود . پس تنها نقطه ی امکان تحقق امنیت، همین نقطه ی آغاز است؛ تنها وقتی تخم صلح در آغاز نهفته باشد، در پایان خوشه ی امنیت را برداشت خواهیم کرد.

کلیدواژه ها:

امنیت ، صلح ، کانت ، لویناس ، دیگری