تجربه تونل زنی در ناحیه سرپانتینه مطالعه موردی تونل انتقال آب گاوشان – ناحیه توانکش

تونل انتقال آب گاوشان با طولی بالغ بر 20/139 کیلومتر در جنوب استان کردستان واقع شده و عملیات ساختمانی آن هم اکنون در حال اجرا می باشد . از لحاظ تقسیمات زمین شناسی ساختمانی، نیمه شمالی مسیر تونل در زون سنندج - سیرجان و نیمه جنوبی آن در حد فاصل یک زون افیولیتی و زون رورانده زاگرس جای دارد . لیتولوژی مسیر تونل از سنگهای رسوبی شامل ماسه سنگ، شیل، آهک و کنگلومرا تا سنگهای آذرین و دگرگونی شامل دیاباز، دیوری ت گابرو، پریدوتیت و آمفیبولیت متغییر بوده بطوریکه گسل مروارید مسیر تونل را به دو نیمه شمالی (با رخساره فلیش ) و نیمه جنوبی (زون افیولیت ملانژ ) تقسیم نموده است . حفاری ناحیه مورد مطالعه (کیلومتراژ 14+600 تا )14+700 با ترکیبی از روشهای انفجاری و نیمه مکانیزه (بوسیله دستگاه رودهدر ) به انجام رسیده است . حفاری این ناحیه از تونل ، به دلیل تغییرات لیتولوژیکی و بهم ریختگی شدید ساختار تکتونیکی تو أم با پتانسیل تورم و لهیدگی در توده سنگ سرپانتینیت از شرایط سخت و پیچیده ای برخوردار بوده است . در زمان حفاری بر اساس نوع لیتولوژی منطقه (سرپانتینیت )، رفتارنگری توده سنگ، توزیع گسترده زونهای آلتراسیون و افت شاخصهای کیفی، به منظور پایدار سازی تونل، سیستم های مختلف پایدارسازی نظیر قابگذاری، شاتکریت به ضخامت 30 سانتیمتر ، اجرای تیرهای بتنی پای قاب ، راک بولت ویژه نواحی رسی و تجهیزات وابسته به این سیستمها بکار گرفته شد . حفاری و پایدارسازی در این زون ضع یف و آب دار توأم با ریزشهای بسیاری بود که هزینه های متعددی را بر طرح تحمیل نمود . به موازات حفاری و به منظور ارزیابی رفتار توده سنگ و بهینه نمودن سیستم پایدارسازی، نسبت به نصب ایستگاههای ابزاردقیق (همگرایی سنج ها ) اقدام شد، سپس بر اساس نتایج بدست آمده و نرخ جابجایی های دیواره تونل، نسبت به اصلاح مقاطع و بهینه سازی سیستم نگهدارنده و در نهایت بازنگری در طرح پوشش داخلی ثانویه تونل اقدام شد . در این مقاله با بحث در مورد روش حفاری و با در نظر گرفتن شواهد حین ساخت و نتایج رفتارنگاری تونل، عوامل تاثیرگذار در بازنگری سیستم نگهدارنده و بهینه سازی پوشش داخلی تونل مورد بحث قرار گرفته است

کلیدواژه ها:

حفاری انفجاری ، بهینه سازی سیستم پایدارسازی و نگهداری ، سرپانتینیت ، تونل انتقال آب گاوشان