بررسی اقلیمی گنبدهای دوپوسته در مناطق گرم وخشک ایران (نمونه موردی مسجد جامع یزد)

یکی از مهمترین سازهای بنا در معماری سنتی ایران که بر شکل گیر اثر معماری و همچنین منظر شهری تاثیر بسزایی دارد پوششهابویژه گنبدها میباشد. سقفهای گنبدی یکی از عناصر معماری سنتی است که با رویکرد اقلیمی در معماری بومی مناطق گرم و خشک ایران احداث گردیده و عملکرد آنها در ارتباط با شرایط طبیعی نشان دهنده نبوغ معماری ایرانی است. سقفهای گنبدی از لحاظ سارهای به سه بخش، یک، دو،سه پوسته تقسیم میشوند که از میان گنبدهای دوپوسته که به دو نوع پیوسته و گسسته تقسیم میشوند. روش تحقیق در این مقاله کتابخانهای است و با استناد با تحقیقات انجام شده به بررسی اقلیمی گنبدهای دوپوسته در مناطق کویریمیپردازیم.سپس با روش تحلیلی و توصیفی ویژگیهای گنبدهای دوپوسته را بررسی کرده.ارزیابی نتایج نشان میدهد که با توجه به شرایط طبیعی مانند وزش شدید باد، طوفانهای شن، تابش شدیدخورشید، بارشهای رگباری و غیره ساکنین این نواحی سعی کرده اند از شیوههای گوناگون از جمله سقفهای گنبدی استفاده و با این شرایط مقابله کند.از خصوصیات بارز گنبدها میتوان به ارتفاع تاق، از کف تازیر طاق که باعث ایجاد یک تهویه طبیعی عمودی میشود و به تبادل حرارت بین هوای سرد و گرم که بصورت دریچههایی در بالای گنبد تعبیه شدهاند اشاره کرد که گنبد دو پوسته از لحاظ کاهش تبادل حرارتی بین داخل و خارج بنا، از گنبد یک پوسته عملکرد بهتری دارد، زیرا هوای نسبتاً راکد بین دو پوسته، مانند یک عایق از تبادل حرارت جلوگیری میکند. و استفاده از مصالح بومی باعث ارتقاء کیفی عملکرد آن میشود

کلیدواژه ها:

گنبد ، معماری سنتی ، اقلیم گرم و خشک ، گنبد دوپوسته ، تهویه طبیعی