تحلیل ساختار بصری و زیبایی شناسی نقشمایه اسلیمی؛ نماد اصالت و هویت در تزیینات ومعماری اسلامی

نقوش گیاهی از معروف ترین نقوش تزیینی در هنر اسلامی می باشد. این نقوش قبل از اسلام نیز رایج بوده و در تزیینات ابنیه و معماری استفاده شده است. تعدادی از این نمونه ها متعلق به دوره هخامنشی و ساسانی است که استفاده از آن ها بر اساس پاره ای از اعتقادات و باورهای آیینی آن روزگاربوده است. نقوش گیاهی این دوره در طرح ساده و ابتدایی یعنی لوتوس، نیلوفر، نخل و درخت زندگی ترسیم شده است. شکل تکامل یافته این نقوش، نقشمایه اسلیمی است که بعنوان شاخصه نقوش تزیینی در غالب هنرهای اسلامی به چشم می خورد. رویکرد خاص اسلام به جهان، انسان و خالق هستی باعث می شود تا همسو با اصل یگانگی هنر ایران، یعنی نمادگرایی و چکیده نگاری گام برداشته و در ارائه نمودهایی از جوهر صور طبیعی اقدام نماید. لذا نقوش اسلیمی را همسو با مفاهیم والای معنوی خود دانسته و در بیان معنا و مفهوم حقایق متعالی خود، از آن بهره می گیرد. هدف مقاله حاضر بررسی ویژگی های محتوایی،بصری و زیبایی شناسانه ی نقشمایه اسلیمی وسیر تحول و تکامل آن بعنوان شاخصه عناصر تزیینی هنر اسلامی است. بر اساس مطالعات صورت گرفته می توان بیان کرد نقوش گیاهی دربردارنده مفاهیم نمادینی هستند که اسلام با به کار بردن ابزار نمادگرایی و چکیده نگاری،این نقوش را جهت بیان ارزش های اصیل و بنیادی خود در حوزه هنر برمی گزیند. اطلاعات و داده های مرتبط به روش مطالعات کتابخانه ای جمع آوری گردیده و روش انجام پژوهش توصیفی-تحلیلی می باشد.

کلیدواژه ها:

هنر اسلامی ، معماری اسلامی ، نقوش گیاهی ، نقشمایه اسلیمی