تاثیر و نقش تزیینات در معماری ایرانی - اسلامی مورد بررسی گره و کاربندی

کاربندی یکی از الگوهای اصیل و کهن در معماری ایران و حاصل شناخت معماران ایرانی نسبت به علم هندسه وریاضیات پیشرفته است. باززنده سازی این الگو مستلزم شناخت کافی نسبت به تمامی ابعاد موضوع نظیر گونه شناسی، شناخت ویژگ یهای هندسی، ساختاری و اجرایی آن است. در این راستا در این مقاله سعی شده است به گونه شناسی کاربندی پرداخته شود و در ضمن این گون هشناسی نیز به تدوین ساختار هندسی کاربندی رسمی در قالب جدول هندسی/ حسابی پرداخته شود. از آنجا که این تحقیق به کمک سامان ههای صوری-ریاضی انجام شده و به میزان زیادی به گزار ههای قاعد همند وابسته م یباشد، لذا روش تحقیق این پژوهش روش استدلال منطقی است. گروه اول : گره سازی در معماری گره سازی در معماری به ترتیب در آجرکاری ، گچ بری ، کاشی پزی ، کاشی زیررنگی ، هفت رنگی ، سفال سازی ، کاشی و آجر ، معرق کاری ، حکاکی بر سنگ ، آینه کاری و نقاشی از قدیم کاربرد داشته است.گره در آجرکاری : از دوران سلجوقیان به بعد هنرمندان و معماران ایرانی به فکر نماسازی و تزیین بناهایی که می ساختند افتادند . در این دوره استفاده از خط های کوفی آجری و گره های ساده اولیه در پیوند با اسکلت و استخوان بندی بنا معمول شد . از قدیمی ترین بناهایی که به این شیوه بوجود آمده میتواناز دو بنای خرقان قزوین نام برد که در آنها انواعی از گره های اولیه و ساده به صورت آجری در 459 هجری به کار رفته و تا به امروز باقی مانده است . در این مقاله ابتدا به تاریخچه کاربندی سپس تعاریف اصطلاحات تخصصی و در نهایت نیز به گون هشناسی انواع کاربندی پرداخته شده است. یکیا ز یافت ههای این مقاله تدوین ساختار هندسی کاربندی رسمی است که قابلیت سامان دهی تمامی مصادیق مربوطه را دارد، از دیگر یافته های این مقاله، معرفی و نامگذاری کاربندی رسمی منفرد دو پا،کاربندی رسمی مرکب،کاربندی رسمی خاص و همچنین معرفی گونه کاربندی غیر ساده و پنج زیر شاخه آن یعنی، کاربندی پرور، سوار، دو چفدی، گسترش و درون زا می باشد که تاکنون کمتر مور د بررسی قرار گرفت هاند.

کلیدواژه ها:

کاربندی ، رسمی بندی ، هندسه ، معماری ایران