بررسی اصول و روشهای طراحی باغهای ایرانی – اسلامی نمونه پژوهش میدانی: باغهای بیرجند

باغ های تاریخی به عنوان بخشی از هویت فرهنگی و تاریخی هر سرزمین گویای تعامل آن میان طبیعت و مردم و بیانگر تفکر وجهان بینی آن حوزه فرهنگی هستند. در مناطق کویری چون شهر بیرجند واقلیم گرم وخشک آن، جهت مقابله باگرمای طاقت فرسا وگزند شدید آفتاب سوزان، باغ سازی مورد توجه ویژه قرار گرفت. با انتخاب بیرجند به عنوان امیرنشین قاینات، در طول دوره قاجاروپهلوی این شهر از اهمیت دوچندان برخوردارگردید و در زمینه توسعه واحداث باغهایی با ویژگیهای معماری باغ ایرانی درجهت توسعه این سنت دیرینه اقداماتی به عمل آمد و منجر به گسترش بیش از پیش باغهای حکومتی وخصوصی گردید. پژوهش حاضر با روش توصیفی – تحلیلی و بازدید میدانی از باغهای مورد مطالعه به بررسی تطبیقی شاخصه های طراحی باغ سازی باغهای بیرجند با سایر باغهای ایرانی انجام گرفته است. نتیجه پژوهش بیانگر آن است که از منظر گونه شناسی ،باغ قلعه،باغ عمارت و باغ کوشک از جمله گونه های رایج در باغ سازی بیرجند بوده است و مهمترین شاخصه های طراحی ان بر مبنای اصول خاصی چون نظم وتناسب ، برخورداری ازاصل محرمیت ،قناعت وصرفه جویی، ترکیب ساده وموزون، سلسله مراتب ،نظام هندسی مشخص و تقسیمات متعادل آن ،گذرگاههای مستقیم وعمودبرهم ، فضاهای باز و پوشیده و ارتباط بین آب ومعماری قرار داده شده است.

کلیدواژه ها:

باغسازی ، قاجاریه ، بیرجند ، طراحی ، معماری