ارزیابی سناریوهای توسعه ناحیه برنامه ریزی مشهد با تاکید بر اصول آمایش سرزمین

آمایش سرزمین فرآیندی است که امروزه تمامی استانهارا تحت تاثیر مثبت خود قرار داده است. لزوم وجود زیر ساختهای لازم برای ایجاد آمایشسرزمین در شهرهای در حال توسعه و عدم اطمینان ناشی از پیچیدگی محیطی پیش بینی آینده را در این مناطق با مشکل مواجه کرده است. به گونهای که برنامه ریزی سنتی دیگر قادر به پاسخگویی نیست و می توان از روشهای آینده پژوهی مانند سناریو نویسی در جهت پیش بینی آینده و تبیینجایگزین های ممکن استفاده کرد.هدف از این پژوهشارزیابی سناریوهای توسعه ناحیه برنامه ریزی مشهد با تاکید بر اصول آمایش سرزمین در ناحیه مشهد (یکی از هفت ناحیه استان خراسان رضوی) در افق 1404 است. برای رسیدن به این هدف شش گام اصلی سناریو نویسی انجام شد. در مرحله اول، سوالات مطرح گشته است، سپس عوامل کلیدی در مرحله دوم تبیین گشته است و در مرحله سوم عوامل موثر بر عوامل کلیدی با پوشش کامل مبانی نظری استخراج گردیده است که با روشهای مرسوم پس از تحلیل آنها، نیروهای پیشران که پایه سناریو نویسی هستند استخراج گردیده است. درابتدا در قالب پرسشنامه (در دو بعد درجه تاثیر و عدم اطمینان) از 61 نفر از متخصصین در دانشگاهها وادارات مربوطه در ناحیه مورد مطالعه نظر خواهی تست و فریدمن پیشرا ن های سناریو تعیین شد. سپس جهت تعیین منطق سناریو T شد و به وسیله آزمون های آماری توصیفی و استنباطی نظیر توسعه سناریوها و تفسیر آنها وهمچنین توسعه راهیردها (گامهای چهارم تا ششم سناریو نویسی) از ابزار مصاحبه نیمه ساختار یافته با نه نفر از متخصصین در حوزه های دانشگاه و ادارات استفاده شد.نتایج تحقیق نشان می دهد که چهار سناریو برای آینده ناحیه مشهد در جهت رسیدن به آمایش در نظام جمعیت و ساختار سکونتگاه ها قابل تصور است که یکی از این چهار سناریو به عنوان سناریو مطلوب یا طلایی معرفی شده است. در پایان نیز راهبردهایی جهت رسیدن ناحیه مشهد به سناریو مطلوب در افق 1404 ارائه گردیده است.

کلیدواژه ها:

ارزیابی توسعه ، آمایش سرزمین ، سناریو نویسی ، ناحیه برنامه ریزی مشهد