بررسی عوامل رفع مسئولیت کیفری در فقه و حقوق جزا

مسئولیت در معنی عام آن از نظر قانون شامل مسئولیت مدنی و کیفری است و مسئولیت کیفری ناشی از جرم و یکی از بنیادهای حقوقی است که بدون اثبات آن ، احقاق حق مفهوم عینی خود را از دست داده و صرفان جنبه ذهنی خواهد داشت زیرا در جریان رسیدگی به هر پدیده جزایی یگانه عاملی که حق را از قوه به فعل در آورده به آن عینیت می بخشد و به طور ملموس در اختیار صاحب حق قرار می دهد، اثبات مسئولیت کیفری است . تحقیق حاضر که به روش توصیفی - تحلیلی موضوع عوامل رفع مسئولیت را در فقه و حقوق جزا مورد بحث و بررسی قرار می دهد در نهایت به این نتیجه دست یافته که در صورت وجود عواملی که به شخص مرتکب جرم مربوط می شود عمل انجام یافته ای که در شرایط عادی جرم و قابل مجازات می باشد، چنانچه در رسیدگی های قضایی نتوان آن را مرتکب جرم نسبت داد ، مسئلیت کیفری مجرم زایل خواهد شد . در فقه اسلامی بعضی از عواملی که قانونا رافع مسئولیت کیفری شناخته می شوند وجود آنها به طور کامل مسئلیت کیفری را از ین می رد ، مانند کودکی،جنون و اجبار و برخی دیگر که تا حدودی باعث زوال مسئولیت کیفری مجرم خواهد شد . مثل مستی ،خواب و بیهوشی ، در کلیه موارد که مسئولیت کیفری با عللی که زایل کننده آن هستند زیر سوال قرار می گیرد ، مجرم قابل مجازات نخواهد بود. تنها به این نکته توجه داشته که علل رافع مسئولیت گاه به طور کامل مسئولیت کیفری را از بین می برند و گاه فاقد آنچنان نیرویی هستند که زائل کننده نام مسئولیت کیفری باشند .

کلیدواژه ها:

مسئولیت کیفری ، عوامل رفع ، جنون