سنجش و تجزیه و تحلیل آلاینده های هوا در اتوبان های شهری با بهره گیری از سامانه های اطلاعات جغرافیاییGIS مطالعه موردی بزرگراه صدر

بررسی هوای محیط و آگاهی از میزان و غلظت آلایندههایی که اثرات سوء و مخربی بر سلامت انسان و محیط زیست دارند بمنظور اتخاذ تدابیر لازم و تصمیمات مدیریتی بهینه، متعاقب آن کاهش بیماریها و صرفه جویی در وقت و هزینه از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این تحقیق با توجه به نحوه توزیع مناطق مسکونی، مراکز آموزشی و فرهنگی در اطراف بزرگراه صدر و ورودیها وخروجیهای این بزرگراه، تعداد 28 ایستگاه سنجش آلاینده ها انتخاب شد و در فصل زمستان سال 89، هر ماه یک روز در ساعات پیک ترافیک میزان غلظت 5 آلاینده هوا شامل: SO2، NO2، CO،PM10،O3 با دستگاههای پرتابل سنجش گازهای محیطی Lsi و دستگاه پرتابل سنجش ذرات معلق محیطی Tsi اندازهگیری گردید و نحوه پراکنش این آلایندهها با استفاده از نرم افزار GIS مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. سپس با استفاده از نقشههای رقومی بزرگراه صدر و موقعیت جغرافیایی میزان آلایندههای مورد پایش در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی GISنمایش داده شده و نمودارهای مربوطه، در محیط اکسل نیز طراحی گردید. سپس تجزیه وتحلیل نتایج در ایستگاههای مورد پایش و تهیه مدل اینونتوری تحلیل دادهها انجام پذیرفت. طبق نتایج در زمستان به ویژه با شروع مدارس و افزایش تردد در این بزرگراه و شرایط اقلیمی تهران، میزان آلایندههای مورد سنجش افزایش چشمگیری داشت و بالاترین میزان غلظت آلایندهها در نقشه های خروجی، در ایستگاههای مجاور بزرگراه ، ورودیها وخروجیها به خیابانهای اطراف و بزرگراههای مجاور که تراکم خودرو در ساعت پیک ترافیک بسیار سنگین است ثبت شد. همچنین به وضوح تاثیر فضای سبز در کاهش میزان آلایندهها و تاثیر مستقیم حجم خودروها در افزایش میزان آلودگی، تاثیر سرعت باد در افزایش ذرات معلق محیطی مشخص گردید.از این رو نظارت بر طرح کاهش آلودگی هوا و گسترش ناوگان حمل و نقل عمومی از مهمترین راه حلهای کاهش آلودگی هوای شهری به حساب می آیند.

کلیدواژه ها:

آلودگی هوای تهران ، SO2 ، NO2 ، CO ، PM10 ، O3 ، سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)