اثرات پتانسیل فرسایش و رسوب در محیطهای دریایی

با توجه به بالا بودن نرخ فرسایش خاک در کشور ایران که حدود دو برابر متوسط جهانی است، مسئله انتقال رسوب به آب دریاها یکی از مهمترین خسارات زیستمحیطی و تهدیدی جدی برای اکوسیستمهای آبی است که زندگی موجودات دریایی را به خطر میاندازد. مشاهدات و اظهار و نظرهای کارشناسان نشان میدهد که بعضی از منابع شیلاتی و زیستگاههای ماهیگیری کشور در شرایط مناسبی نیستند. نظر به اهمیت استراتژیک دریای عمان و خلیج فارس در جنوب کشور و تقش این اکوسیستم در تأمین بخش مهمی از هرم غذایی کشور، نیاز است که تحقیقی جامع راجع به ابعاد مختلف اثرگذاری رسوبات در این اکوسیستم انجام شود. در این تحقیق با مرور منابع علمی مختلف سعی شده مهمترین این اثرات ارائه شوند. به محض ورود جریان رسوبات معلق در آبهای ساحلی بلافاصله اثرات مضر آن روی گیاهان و جانوران آبزی شروع میشود. رسوبات در درون آب باعث مسدود کردن دستگاه تنفس ماهیان شده و در نتیجه تنفس آنها را مشکل میکنند. رسوبات قدرت دید ماهیها راکمتر کرده و در نتیجه آنها ممکن است مورد هجوم بعضی از ماهیهای گوشتخوار دیگر قرار گیرند. همچنین وجود رسوبات در آب دریا صاف کردن و فیلتر کردن غذای حلزونها، صدفهای دوکفهای و نرمتنان را مشکل کرده که در نتیجه در اثر کمبود غذا از بین میروند. جانوران کف دریا نیازمند یک جسم ثابت هستند که به آن بچسبند اما تهنشست لایههای سیلت و رس در کف دریا این عمل را مشکل میکند. هاگ بعضی گیاهان دریایی به بسترهای صخرهای دریا میچسبد و در این مناطق رشد و نمو میکند اما چسبیدن هاگ گیاهان به سطحی که توسط لایهای نازک از گل یا سیلت پوشیده شده، بسیار مشکل است. بنابراین رسوبات میتوانند رشد و گستره جنگلهای دریایی را کاهش دهند، در جایی که این مشکل رخ میدهد تولید کل اکوسیستم دریا کاهش مییابد. کاهش تولید به معنی کاهش جانوران دریایی و بسیاری از گونههای مهم بیولوژیکی دریایی است. علاوه بر این رسوبات به عنوان یک شبکه برای ورود مواد آلوده کننده انسانی در اکوسیستمهای دریایی هستند و رسوبات آلوده ممکن است دامنهای از اثرات سمی روی جانواران کف اقیانوسها و گونههای مرتبط با آنها داشته باشد. با توجه به مسئله هجوم ریزگردها به پهنه جنوبی کشور در سالهای اخیر یکی دیگر از اثرات رسوبات، به جای گذاشتن رسوبات ریزدانه در ساحل دریا است که منشاء شنهای روان هستند.

کلیدواژه ها:

فرسایش ، تولید رسوب ، محیطهای دریایی ، ریزگردها