بررسی تاثیرات کاهش بارندگی بر تغییرات حجم منابع آبخوان دشت دهلران بااستفاده از تکنیک GIS

بارندگی را می توان مهمترین عاملی دانست که بطور مستقیم در چرخه هیدرولوژی دخالت دارد. منظور از بارندگی کلیهنزولات جوی است که به سطح زمین وارد می شود. از زمانی که یک قطره باران در هوا تشکیل می شود تا موقعی که بهزمین می رسد. بارندگی در سطح کره زمین دارای تغییرات مکانی و زمانی زیادی است اقلیم نتیجه تاثیر توام پدیده هایهواشناسی است.تغییر اقلیم و بحران آب از مهم ترین چالش های جامعه جهانی قرن حاضر هستند. لذا به دلیل اهمیت وتاثیر عنصر اقلیمی )بارش(بر شرایط محیطی و نیز نقش آن در جغرافیا، گردشگری، منابع طبیعی و توسعه پایدار، بررسیتغییرات رفتاری آن در بازه های زمانی طولانی مدت و کوتاه مدت ضروری است. با توجه به اینکه در تحقیق مورد نظربدنبال تاثیرات کاهش بارندگی برمنابع آبخوان دشت دهلران هستیم، بنابراین آمار و ارقام میزان بارندگی را از دو ایستگاه هواشناسی (سینوپتیک و وزارت نیرو) دوره آماری 23 ساله (1392-1369) دریافت و برای تجزیه و تحلیل های د وره های آماری از تکنیک (GIS) استفاده شده است.محدوده مطالعاتی بین طول شرقی 46 درجه ، 31 دقیقه ، 26 ثانیه تا 47 درجه،16 دقیقه ، 04 ثانیه وعرض شمالی 32 درجه، 41 دقیقه، 39 ثانیه تا 33 درجه، 18 دقیقه، 47 ثانیه. کل دشت دهلران در استان ایلام با مساحت 932/4 کیلومتر مربع محدوده اصلی آبخوان را تشکیل میدهد (دشت دهلران حدود 412.4 کیلومتر مربع و دشت برتش حدود 114 کیلومتر مربع و 406 کیلومتر مربع از آن شامل ارتفاعات مشرف به دشت می باشند). که دارای اقلیمی گرم و خشک با میانگین بارندگی سالانه حدود 240/7 میلیمتر، متوسط میزان تبخیر سالانه 3855.9 میلیمتر ومیانگین رطوبت نسبی بلند مدت سالانه 38% طی یک دوره 23 ساله (92-1369) می باشد. نتایج حاصله نشان می دهد که در بررسی تاثیر عناصر اقلیمی بر روی میزان ذخایر آبی دشت دهلران، طبق قاعده کلی اصل همبستگی بین دو متغیر بارش و تغییرات حجم آبخوان، همبستگی مستقیم و ضریب همبستگی رگرسیون بدست آمده در نمودار عدد (818.) رانشان می دهد که چنین استنباط می شود بین دو متغیر رابطه معنادار ومستقیم وجود دارد. وبا استفاذه از شاخص (SPI)و ترسیم نمودار آن با متوسط تراز سطح آب در طول دوره 23 ساله روند تغییرات بارندگی سالانه، که بطور نسبی در حالکاهش نسبت به طول دوره آماری می باشد، را بدست آورده که نشان دهنده تغییرات اقلیمی و وقوع خشکسالی در منطقه است.

کلیدواژه ها:

تغییر اقلیم ، دشت دهلران ، سیستم اطلاعات جغرافیایی ، ضریب همبستگی رگرسیون