تحلیل و رتبه بندی استانهای کشور در کشت و تولید گیاه زراعی جو

جو از قدیمی ترین گیاهان زراعی است که در تمام نواحی گندم خیز دنیاکشت می گردد. این محصول بدلیل ارزش غذایی ومصارف متعدد از جمله: استفاده در عنوان خوراک دام، در تهیه ی انواع نان و برخی غذاها، در فراورده های تخمیری، تولیدماءالشعیر و از همه مهمتر خواص دارویی آن (بعنوان یک غذایی بسیار مقوی، خاصیت نرم کننده، مفید برای کم خونی، سوءهاضمه، زخم های ریوی، کاهش کلسترول، ...) و همچنین نیاز آبی کم و مقاومت بسیار خوب در برابر سرما و شوری، امروزهجو را در رده یکی از غلات مهم و استراتژیک قرار داده است. در همین راستا با عنایت به اهمیت توجه به این گیاه ذی-قیمت در اقتصاد کشاورزی، پژوهش حاضر قصد دارد جهت بهرهبرداری صحیح و مطلوبتر برنامه ریزان و تصمیم گیران ازظرفیت های بالقوه و غنی در کشور، با تکیه بر روش های کمی به سطح بندی و مقایسه استانهای کشور در کشت و تولیدجو در بپردازد تا ضمن ارزیابی عملکرد آنها، درجه برخورداری و میزان محرومیت مناطق نیز مورد تحلیل قرار گیرد. اینبررسی با استفاده از منابع اسنادی سال 1390 ، درصدد است تا میزان توسعه کشاورزی (محصول جو) را برای 31 استانکشور که بعنوان جامعه آماری انتخای گردیده اند با استفاده از مدل تاپسیس و نرم افزارهای Excel و Spss با رویکردیتوصیفی- تحلیلی، مورد ارزیابی قرار دهد. تحلیل سطح توسعه یافتگی مناطق مورد پژوهش حاکی از وجود شکاف عمیقی بین استانهای کشور است. بطوری که استانهای خراسانرضوی، فارس، لرستان، همدان با ضریب متوسط 0/91 به لحاظ کشت و تولید جو در سطحی بسیار توسعهیافته و استان کرمانشاه با 0/75 توسعه یافته بوده اند. در نقطه مقابل استان های خوزستان، آذربایجان شرقی، قزوین، اصفهان و تهران دارای توسعه متوسط و استانهای آذربایجان غربی، مرکزی، خراسان شمالی، ایلام، کرمان، گلستان، مازندران و قم با ضریب متوسط 0/30 محروم بوده اند. نتایج همچنین نشان میدهد که بیش از 12 استان لرستان، گیلان، بوشهر، یزد، سیستان و بلوچستان، زنجان، البرز، خراسان جنوبی،کردستان، چهارمحال و بختیاری، کهکیلویه و بویراحمد و سمنان در رده مناطق بسیار محروم قرار دارند. این بررسی معتقد است تنوع اقلیمی وتوان اکولوژیکی کشور و همچنین جایگاه مهم غلات در سلامت آحاد جامعه ایجاب می کند متولیان امر ضمن کسبشناخت دقیق، برنامه ریزی دقیق و مدیریت هدفمند، با بکارگیری روشهای علمی زمینه لازم جهت بالا بردن تولیداقتصادی محصولات و نیل به خودکفایی در تهیه غلات کشور را فراهم سازند.

کلیدواژه ها:

رتبه بندی استان های کشور ، جو ، تاپسیس