بررسی توسعه فیزیکی شهری و اثرات زیست محیطی آن با استفاده از تکنیکهای RS و GIS (نمونه موردی شهرتبریز از 1363 تا 1390)

در سالیان اخیر به دلیل افزایش روزافزون جمعیت و گسترش شهر نشینی و فضاهای شهری و صنعتی، فضاهای سبز به ویژه اراضی جنگلی، زراعی و باغی اطراف شهرها به شدت در معرض تخریب و تبدیل قرار گرفته است. این جریان علاوه بر مشکلات زیست- محیطی متعدد نظیر از بین رفتن خاکهای حاصلخیز، پوشش گیاهی، و از بین رفتن گونه های جانوری و گیاهی این مناطق آثار اجتماعی و اقتصادی متعددی از قبیل حاشیه نشینی، وابستگی غذایی، کاهش تولید محصولات باغی و سوداگری زمینهای کشاورزی را به دنبال داشته است. شهرتبریز کلانشهر و مرکز سیاسی اداری استان آذربایجانشرقی می باشد که همزمانبا دیگر شهرهای میانه اندام کشور با رشد روزافزون جمعیت و گسترش فیزیکی و کالبدی روبرو میباشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان توسعه فیزیکی وکالبدی شهر تبریز و اثرات این توسعه بر اراضی کشاورزی و فضای سبز اطراف شهرها با استفاده از تصاویر ماهوارهای لندست + 7 دو دوره به ترتیب سالهای 1989 و 2013 تهیه شده است. نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی– تحلیلی میباشد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز از روش آنتروپی شانون و از نرمافزارهای ادریسی و سیستم اطلاعات جغرافیایی جهت پردازش تصاویر استفاده شده است. نتایج روش آنتروپی که عدد 0,59 و 0,59 به دست آمده است نشانگر توسعهپراکنده شهر طی دو دوره مورد مطالعه میباشد. همچنین با توجه به پردازش تصاویر نیز مشخص شده است که مساحت شهر از 513 هکتار به 720 هکتار و مساحت فضاهای سبز و اراضی کشاورزی نیز از 337 به 155 هکتار از سال مبدا تا سال مقصد رسیده است. با توجه به نتایج شاخص NDVDI نیز میزان اراضی سبز داخل محدوده شهر از 8,82 هکتار در سال 1989 به 3 هکتار در سال 2013 رسیده است.

کلیدواژه ها:

توسعه فیزیکی ، محیط زیست ، آنتروپی شانون ، شهر تبریز