از تاثیر نمایش شرقی برتئاتر غربی تا تبدیل نظام ثابت به نظام غیر رسمی و پویای مکانی در طراحی فضاهای نمایشی

تاثیر نمایش شرقی بر غربی از همان ابتدای قرن بیستم، مشاهده شد و اصلی ترین دلیل این رویکرد به تئاتر شرق را می توان در درجه اول، در وابسته نبودن نمایش شرق به ادبیات دانست که عامل موثر در استفاده از زبان نمایش یعنی حرکت است . «تئاتر برآیند فرهنگ مغرب زمین است» حال آن که مشرقیان با « نمایش» زیسته اند و فرهنگ خود را در آن باز تابیده اند. تئاتر معاصر غرب، بسیاری از تکنیک ها و شیوه های بدیع خود را از نمایش های پیچیده شرق و تعزیه ایرانی به امانت گرفته است. تعزیه به عنوان یک نمایش سنتی- آیینی، با فرم و سبک روایی، شکل پذیرفته ای به سبب غنای محتوای و ساختاری، برای همه منتقدان تئاتر دارد. برای این منظور با نگاهی به نمایش در شرق (چین، ژاپن و هند) در کنار نمایش ایرانی و یافتن مشترکات آنها به تفاوت ها و تاثیر بین نمایش شرق و تئاترغرب می پردازیم، و اینکه انگیزه متفاوت در شکل گیری این هنر، منطقی متفاوت را برای انتخاب محل اجرای نمایش پیش می آورد و محل نمایش را از حالت تصنعی که نمایشگر را «ارائه دهنده» و تماشاگر را «دریافت کننده» در نظر می گیرد و آنها را در مقابل هم قرار می دهد، خارج می کند و آن را به محیطی صمیمی برای ایجاد ارتباط بین گروهی از مردم تبدیل می کند. با ریشه یابیواژه تئاتر در نهایت به این نتیجه میرسیم که این پدیده برای آنکه پدیدار شود و به معرض تماشا درآید، به جایگاهی ویژه به نام تئاتر نیاز دارد.اما نمایش نیازمند جایگاه ویژه ای نیست، با شکستن مرزها و محدودیت ها و پر کردن خلأ ناشی از فاصله بین نمایشگر و تماشاگر نداشتن دکور، سودجویی از سمبل ها، استفاده از هر گونه امکانات و در هر کوی برزن می شود آن را برپا کرد،که این همان عدم وحدت مکانی و سست کردن روابط مکانی در اجرا، برای گریز از سیطره شکوه و عظمت ساختمانی و زیبایی شناختی، و تبدیل نظام ثابت به نظام غیر رسمی و پویای مکانی است،که به عنواناصلی مهم در طراحی فضاهای نمایشی در معماری ایران مطرح است.

کلیدواژه ها:

نمایش شرقی ، نمایش ایرانی ، تئاتر غربی ، نظام ثابت ، عدم وحدت مکانی ، مکان پویا