درآمدی بر نقش سیمای شبانه شهرهای اسلامی- ایرانی در افزایش حضور پذیری فضای شهری

موضوع فضای شهری و تکوین آن، در تاریخ اندیشه شهرسازی سابقه ی دیرینه دارد و در ادوار مختلف به اشکال گوناگون در شهرها حضور یافته است. بخش عمده ای از ادراک فضای شهری وابسته به تصویر ذهنی و سیمای شهری است که در طول شبانه روز مورد تجربه فردی و جمعی کاربران قرار می گیرد. در حالیکه اهمیت شاخص تنوع در درک این گونه از فضاها، توجه طراحان و برنامه ریزان شهری را به سیمای شبانه شهرهای امروزی با تکیه بر ذهنیت های فرهنگی جوامع شهری معطوف می سازد. از آنجایی که در کشورهای در حال توسعه از جمله ایران، بخش قابل توجهی از روز، صرف کارکردن و دغدغه هیا مشکلات اقتصادی می شود، می توان از شب، جهت تداوم حیات فضای شهری و ارتقای کیفی زندگی جمعی بهره جست و با درنظر گرفتن عوامل فرهنگی- هویتی و پیگیری ریشه های اسلامی- تاریخی شهر به شناسایی مؤلفه های کیفی اثرگذار بر شکل گیری فضای شبانه شهری پرداخت. از طرفی، تحلیل ابزارهای جذب سرمایه و تداوم رقابت سالم اقتصادی جهت تحقق اقتصاد شبانه و بررسی نقش بالقوه این عوامل در افزایش پیوند اجتماعی و نتیجتاً پایداری محیط شهری در زمان، امری مهم و ضروری است. این نوشتار بنا دارد تا با استفاده از روش تحلیلی- توصیفی مقوله ی سیمای شبانه شهر را با درنظر گرفتن پارادایم فرهنگ ایرانی- اسلامی و تأثیرات آن بر شکل گیری فضای شهری و همچنین نقش فعالیت و اقتصاد شامگاهی در جهت پاسخ به ترجیحات و نیازهای افراد نه به صورت قراردادی، بلکه به صورت اختیاری و انعطاف پذیر با شرایط زمانه و حرکتی به سمت شهرهای فردا مورد مطالعه قرار دهد.

کلیدواژه ها:

شب ، سیمای شهری ، زندگی شبانه ، فرهنگ ایرانی- اسلامی ، فضای عمومی