بررسی تنوع شیمیایی و مولکولی (با استفاده از نشانگر RAPD) در بعضی از اکسشن های آویشن (Thymus sp.)

آویشن به دلیل وجود مواد موثره زیاد در صنایع آرایشی و بهداشتی به لحاظ خواص آنتی اکسیدانی قوی در صنایع غذایی و خصوصا در صنعت داروسازی مدرن استفاده می شود. در این تحقیق 13 نمونه آویشن از نظر صفات شیمیایی و مولکولی بررسی شدند در این مطالعه داده های شیمیایی به صورت طرح کاملا تصادفی مورد بررسی قرار گرفتند . نتایج تجزیه واریانس نشان داد که میان نمونه های مختلف آویشن از نظر تمام صفات اندازه گیری شده اختلاف معنی داری وجود دارد مقایسه میانگین صفات در سطح احتمالات 5% و به روش دانکن انجام شد. نتایج این مطالعه نشان داد از نظر حجم و وزن اسانس، اکسشن 37 بیشترین و اکسشن 17 کمترین مقدار ، درصد اسانس هم در اکسشن 34 بیشترین و در اکسشن 17 کمترین بود. با توجه به دندروگرام حاصل از تجزیه خوشه ای صفات شیمیایی نمونه ها در دو دسته قرار گرفتند. همچنین به منظور بررسی تنوع ژنتیکی با استفاده از نشانگر مولکولی رپید، از برگ های جوان آویشن DNA ژنومی استخراج و واکنش های زنجیره ای پلیمراز (PCR) با استفاده از 9 آغازگر RAPD بر روی DNA ی ژنومی توده های مورد مطالعه انجام گردید و 149 نوار باندی تولید نمود که 124 تا از باندها (83/22%) چند شکلی نشان دادند نوارهای باندی بر اساس وجود (1) یا عدم وجود باند (0) کدگذاری و ماتریش تشابه توده ها با استفاده از نرم افزار Pop gen 3.2 محاسبه شد و بر اساس آن تجزیه خوشه ای به روش UPGMA انجام و دندروگرام آن ترسیم گردید. در دندروگرام حاصل توده های مورد مطالعه در 2 گروه اصلی طبقه بندی شدند بیشترین شباهت ژنتیکی بین نمونه های 17 و 12 در سطح 77% و کمترین شباهت بین نمونه های 18 و 37 در سطح 50% مشاهده شد. با استفاده از نرم افزار Statistica V5.5A ماتریس صفات شیمیایی به دست آمد و در نرم افزار GenAlEx 6.1 با ماتریس شباهت ژنتیکی مقایسه شدند همبستگی بین ماتریس شیمیایی و ژنتیکی 0/988 به دست آمد که بیانگر همبستگی بسیار قوی بین این ماتریس ها بود. به طور کلی بررسی تنوع در ژنوتیپ های آویشن با استفاده از نشانگر RAPD نشان داد که این مارکر در شناسایی نواحی چند شکلی و تخمین فاصله ژنتیکی و مدیریت ژرم پلاسم می تواند مفید باشد.

کلیدواژه ها:

آویشن ، تنوع ، شیمیایی ، ملکولی ، RAPD