بررسی محیط کشت مناسب جهت ریشه زایی و کالوس زایی در محیط درون شیشه گیاه دارویی پروانش Catharanthus roseus L

گیاه پروانش Catharanthus roseus L یکی از مهمترین گیاهان د ارویی و زینتی در جهان می باشد که به جهت تولید تعداد زیادی از متابولیت های ثانویه ارزشمند مورد توجه می باشد این گیاه حاوی آلکالوئید های مختلفی شامل وینبلاستین و وینکریستین می باشد که در درمان تومورهای سرطانی مورد استفاده قرار می گیرند . همچنین آلکالوئید هایی نظیر آجمالیسین ، کاتارانتین (Catharanthine ) و ویندولین (Vindoline ) که دارای خواص دارویی و طبی می باشند تلاش های مهندسی زیستی جهت سنتز این آلکالوئیدهای ایندولی در کشت های بافت گیاهی C.roseus پاسخ های متغیری را به دنبال داشته است در این مطالعه قطعات برگی و دمبرگی جهت ارزیابی میزان تولید ریشه و کالوس مورد استفاده قرار گرفت . کشت کالوس از قطعات برگی جوان که به اندازه 1 سانتیمتر مربع برش داده شده بودند انتخاب و در محیط کشت MS با 0.62% آگار ، 3% ساکارز و سه محتوای هورمونی متفاوت شامل محیط کشت A با NAA 0.1 mg/l و Kin 0.1mg/l ، محیط کشت B با 2,4- D 1mg/l و Kin1mg/l و محیط کشت C با NAA 1mg/l و Kin 1mg/l در 25 درجه سانتیگراد و در تاریکی انجام شد. گیاهان پس از 2 هفته از آغاز کشت شروع به کالوس زایی کرده که در محیط کشت A میران تولید کالوس 50 درصد ، 100 درصد درمحیط کشت B و 90 درصد در محیط کشت C تخمین زده شد. کالوس های تولید شده به رنگ زرد بوده که با گذشت زمان به رنگ قهوه ای و متراکم درامدند. در این مطالعه مشاهده شد که با گذشت یک هفته از آغاز کالوس زایی ، کالوس های موجود شروع به ریشه زایی نمودند. نمونه های دمبرگی نیز در محیط کشت MS حاوی 0.62% آگار و 3% ساکارز و با مقادیر هورمونی موجود در محیط کشت A قرار داده شدند. مشاهده شد که تولید کالوس در این نوع نمونه ها بسیار کند بوده و 36 روز پس از کشت آغاز به کالوس زایی نمودند و مقدار کالوس به دست آمده در این نمونه ها اندک بود (20%) . با توجه به نتایج حاصل بهترین محیط کشت جهت تولید کالوس و ریشه از میان سه محیط سنجش شده در این آزمایش محیط B و استفاده از قطعات برگی می باشد.

کلیدواژه ها:

پروانش ، کالوس زایی ، ریشه زایی ، وینکریستین ، وینبلاستین