تاثیر کاربرد کود دامی و باکتری های ازتوباکتر و آزوسپیریلوم بر عملکرد و میزان اسانس گیاه دارویی گشنیز (Coriandrum sativum)

بکارگیری کودهای آلی و بیولوژیک در یک سیستم کشاورزی پایدار موجب ارتقاء عملکرد کمی و کیفی گیاهان دارویی می گردد از جمله این گیاهان می توان به گیاه دارویی گشنیز (Coriandrum sativum L.) اشاره کرد که دانه آن دارای ماده موثره ای به نام اسانس بوده که امروزه در صنایع داروسازی برای تهیه داروهای ضد دل درد و ضد نفخ شکم مورد استفاده قرار می گیرد به همین منظور در تحقیقی اثر کود دامی و باکتری های آزادزی تثبیت کننده نیتروژن بر عملکرد دانه، میزان اسانس دانه و عملکرد اسانس گشنیز به صورت آزمایش فاکتوریل دو فاکتوره با استفاده از فاکتورهای کود دامی (5، 10، 15 و 20 تن در هکتار) و باکتری های تثبیت کننده نیتروژن (تلقیح با ازتوباکتر، تلقیح با آزوسپیریلوم و تلقیح توام با ازتوباکتر و آزوسپیریلوم ) در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادغی با 12 تیمار و سه تکرار در ایستگاه تحقیقات همند دماوند وابسته به موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور در سال زراعی 1389 مورد مطالعه قرار گرفت مقایسه ای نیز بین این تیمارها با یک تیمار شاهد (بدون دریافت کود) انجام گرفت مقایسه میانگین ها توسط آزمون چند دامنه ای دانکن در سطح احتمال پنج درصد انجام شد. نتایج حاصل از این پزوهش نشان داد که بیشترین عملکرد دانه (1587/7 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد اسانس (4/09 کیلوگرم در هکتار) با مصرف 15 تن کود دامی و بیشترین میزان اسانس در دانه (0/277%) با مصرف 10 تن کود دامی حاصل گردید باکتری های تثبیت کننده نیتروژن دارای تاثیر معنی داری بر میزان اسانس دانه و عملکرد اسانس نبودند ولی اثر معنی داری بر روی عملکرد دانه داشتند به طوری که بیشترین عملکرد دانه (1517/8 کیلوگرم در هکتار) در تلقیح با آزوسپیریلوم بدست آمد اثرات متقابل تشدید کننده و مثبت نیز در بین عامل ها بر میزان اسانس و عملکرد اسانس مشاهده گردید. همچنین اختلاف معنی داری بین تیمارها و شاهد وجود داشت به طوری که عملکرد دانه در تیمار شامل مصرف 20 تن کود دامی و تلقیح با آزوسپیریلوم میزان اسانس در دانه در تیمار حاوی 10 تن کود دامی و تلقیح با ازتوباکتر و عملکرد اسانس در تیمار حاوی 15 تن کود دامی و تلقیح توام با ازتوباکتر و آزوسپیریلوم برتری محسوسی در مقایسه با تیمار شاهد داشتند.

کلیدواژه ها:

گشنیز ، کود دامی ، ازتوباکتر ، آزوسپیریلوم ، اسانس