مطالعه گرفتگی راکتورهای زیستی غشاییMBRو روش کاهش آن

راکتورهای زیستی غشایی MBRs ، ترکیبی از فرآیندهای لجن فعال و جداسازی غشایی برای جدا کردن میکروارگانیزم ها می باشد. از این سامانه برای جداسازی لجن از فاضلاب خروجی استفاده شده و با به کارگیری آن ها نیاز به فرآیندهای ته نشینی و گندزدایی که در شیوه های مرسوم لجن فعال مورد نیاز است، از بین می رود. غشای زیستی مورد استفاده در تصفیه آب و فاضلاب، ماده ای است که به بعضی اجزای فیزیکی و شیمیایی اجازه می دهد سریع تر از سایر اجزا از آن عبور نمایند. در این فرآیند از حباب های هوا برای تأمین اکسیژن مورد نیاز رشد توده زیستی، ایجاد جریان متلاطم و کاهش گرفتگی غشا که یکی از مهمترین مشکلات کاربرد بیوراکتورهای غشایی در تصفیه فاضلاب است، استفاده می شود. از مزایای استفاده راکتورهای زیستی غشایی MBR می توان به بالا بودن زمان اقامت جامدات (SRT)، کیفیت مناسب پساب خروجی و نیاز به فضای کمتر و از مهمترین معایب این سامانه، گرفتگی غشا و تعویض دوره ای آن را نام برد که ظرفیت واحدها را بسیار کاهش می دهد. یکی از بزرگترین مشکلات فناوری پیشرفته فیلتراسیون مورد استفاده در صنایع نظیر راکتورهای زیستی غشایی، گرفتگی زود هنگام غشاهای پلیمری توسط رسوب مواد و ترکیبات آلی و معدنی موجود در خوراک ورودی بر سطوح و منافذ آن ها می باشد. پدیده گرفتگی سبب کاهش فلاکس خروجی از غشا در طول زمان، تغییر یافتن پس‎دهی مواد توسط غشا، کاهش بهره وری سیستم، افزایش فشار لازم برای انجام فرایند، نیاز بیشتر به تمیز نمودن غشا و افزایش هزینه های تولید می گردد. روش های کاهش گرفتگی در عمل تنها می توانند نیاز به شستشو را کاهش دهند و هرگز نمی توانند به طور کامل از این پدیده جلوگیری کنند. برخی از روش های کاهش گرفتگی عبارت است از: روش های پیش تصفیه، تغییر خصوصیات غشا و افزایش آشفتگی بر روی سطح غشا. در این مقاله ابتدا مفهوم گرفتگی غشا و مکانیسم‎های آن تشریح شده و در ادامه انواع روش‎های گوناگون کنترل و کاهش گرفتگی غشاهای بکار رفته در راکتورهای زیستی غشایی ارایه شده است.

کلیدواژه ها:

لجن فعال (Activated Sludge) ، غشا (Membrane) ، راکتورهای زیستی غشایی (MBR) ، گرفتگی (Fouling) ، کنترل گرفتگی (Fouling Control)