اثر فرایند فراصوت بر استخراج آنتوسیانین و ترکیبات آنتی اکسیدانی از برخی از ژنوتیپ های وحشی زالزالک غرب ایران

زالزالک در طب گیاهی اروپا و امریکا شهرت گسترده ای کسب کرده است گل ها و برگ ها و میوه ها در درمان هر دو فشار خون بالا و پایین یا تپس قلب و ضربان نامنظم قلب استفاده می شده است. زالزالک آثار ضد اسپاسم و مسکن دارد و در درمان آنژین ، سفتی رگ ها و برخی از انواع خفیف بی نظمی ضربان قلب نظیر پلی فنل ها و آنتوسیانین ها در دوازده گونه میوه زالزالک بومی ایران پرداختیم. در این مطالعه جهت تولید عصاره دو حلال اتانول و اسید کلریدریک (85:15) بکار گرفته شد و محلول حاصل به نسبت 8 به 1 به میوه های خشک شده اضافه گردید. عصاره گیری با استفاده از دو فرایند کلاسیک هم زدن و اولتراسوند با زمان های 5 و 10 دقیقه انجام گرفت عصاره استخراج شده با استفاده از کاغذ صافی جدا گردید و به منظور حذف حلال عصاره های حاصل در دستگاه آن تحت حرارت 40-45 درجه سانتی گراد قرار گرفتند. مقدار کل ترکیبات آنتی اکسیدانی موجود در عصاره توسط رنگ سنجی به روش فولین سیوکالتو ، قدرت مهار کنندگی رادیکال آزاد DPPH و قدرت احیا کنندگی آهن III و نیز مقدار کل ترکیبات آنتوسیانینی آن به روش PHافتراقی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که واریته 5 (C. pentagyna subsp. Pentagyna) بالاترین میزان ترکیبات فنولی را در خود دارا می باشد. تنها بین دو تیمار 10 دقیقه اولتراسوند با 5 دقیقه اولتراسوند و حلال سرد اختلاف معنی داری دیده می شد که تیمار 10 دقیقه میزان استخراج کمتری را از خود داد و اولتراسوند اثر مثبتی را بر میزان استخراج نداشت و تنها زمان فرایند استخراج را کاهش داد. بالاترین میزان استخراج ترکیبات فنلی نیز مربوط به واریته 5 (C. pentagyna subsp. Pentagyna) و تیمار 5 دقیقه اولتراسوند با میزان 5/796 بود و در مقابل کمترین میزان استخراج مربوط به واریته 3 ((C. songarica) و تیمار اولتراسوند 10 دقیقه بود. مشخص گردید بالاترین میزان قدرت احیا کنندگی آهن III مربوط به واریته 5 بود. همچنین واریته 5 بیشترین قدرت مهار کنندگی رادیکال آزادDPPH را با میانگین 0/1521 نشان داد و پایین بودن مقدار IC50 نشان دهنده فعالیت بالای آنتی رادیکالی واریته (C.pentagyna subsp. pentagyna) بود. نتایج مطالعه کنونی نشان داد که زمان اولتراسوند نقش کلیدی در استخراج عوامل آنتی اکسیدانی موجود در عصاره ایفا می کند و زمان کوتاه اولتراسوند (کمتر از 10 دقیقه) تاثیری در راندمان استخراج عصاره ندارد.

کلیدواژه ها:

زالزالک ، اولتراسوند ، آنتی اکسیدان ، آنتوسیانین