مکانیسم متفاوت کنترل ژنتیکی زمستانگذرانی و تحمل سرمای دیررس بهاره در گندم نان

گندم نان علیرغم سازگاری وسیع به شرایط محیطی متنوع هر ساله در مناطق سردسیر کشور در اثر سرمازدگی ناشی از سرمای زمستان و یا سرمای دیررس بهاره با کاهش معنی دار در عملکرد دانه موجب خسارت گندم کاران و افت تولید میگردد. به منظور مطالعه تنوعچگونگی کنترل زمستانگذرانی و تحمل سرمای دیررس بهاره در این تحقیق 200 لاین و رقم گندم نان با منشا متفاوت به همراه ارقام شاهدآذر 2، رصد، هما و اوحدی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی حجیم شده مورد مطالعه قرار گرفتند. تجزیه داده ها تعداد 59 و 55 ژنوتیپ گندم را که به ترتیب در شرایط مزرعهای و در باکسهای بتونی بطور معنیداری از تحمل سرمای بالاتری نسبت به رقم شاهد آذر 2 برخوردار بودند شناسائی نمود. نتایج ارزیابی تاثیر سرمای دیررس بهاره حاکی از وجود تنوع ژنتیکی در بین ژنوتیپهای گندم از نظرتحمل سرمای دیررس در مرحله ساقهدهی بود. با اعمال سرمای زیر صفر بمدت 24 و 48 ساعت، ارقام شاهد گندم آذر 2 و هما به ترتیب بیشترین و کمترین خسارت را در تیمار در اثر سرمای دیررس در مرحله ساقهدهی متحمل گردیدند. تیمار سرمای دیررس به مدت بیش از 72 ساعت خسارت صدرصدی را در اغلب ژنوتیپهای گندم مورد ارزیابی بدنبال داشت. دراین بررسی سطح تحمل سرمای دیررس بهارهدر ژنوتیپهای گندم نان با تیپ رشد بهاره، بینابین و زمستانه مستقل از تیپ رشد آنان بود. این یافتهها نشانداد که مکانیسمهای ژنتیکی متفاوتی کنترل زمستانگذرانی و تحمل سرمای دیررس بهاره را در ارقام گندم بر عهده دارند

کلیدواژه ها:

کنترل ژنتیکی ، گندم نان ، تحمل سرما ، سرمای دیررس بهاره ، یخبندان