تجزیه میانگین نسل ها در شرایط تنش گرما در جمعیتF3 تلاقی ویبیل 1×شیرودی

همواره گرما از جمله محدودیت های اصلی عملکرد غلات از جمله گندم به شمار رفته و کمیت و کیفیت آن را کاهش می دهد. حدود 50درصد از محصول گندم در مناطق گرمسیری ایران بعد از زمان مطلوب کاشته می شوند و تحت تنش گرما قرار گرفته که موجب کاهشمعنی دار عملکرد می شود. تولید گندم را می توان از طریق ایجاد ارقامی که ظرفیت عملکرد بالاتری تحت شرایط تنش ها از جمله گرما دارند افزایش داد. به منظور شناسایی صفات مرتبط با تحمل به تنش گرما و بررسی ساختار ژنتیکی و روابط بین صفات، 75 خانوادهF3 حاصل از تلاقی وبیل 1 (والد مقاوم) و شیرودی (والد حساس) به همراه دو والد و نسلF2در سال زراعی 91-90 در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با دو تکرار در گلدان کشت و ارزیابی شدند. برای اعمال تنش گرما، نیمی از گلدان ها در زمان گرده افشانی به مدت 14 روز در گلخانه با دمای 40 درجه سانتی گراد منتقل شدند. میزان کلروفیل، دوره پر شدن دانه، تعداد دانه در بوته، وزن صد دانه و عملکرد دانه مورد اندازه گیری قرار گرفتند. با استفاده از تجزیه میانگین نسل ها، پارامترهای ژنتیکیd و a ، mمحاسبه شد. دمای بالا صفات عملکرد دانه، تعداد دانه در بوته و شاخص برداشت را به طور معنی داری کاهش داد. نتایج تجزیه میانگین نسل ها بیانگر اثر معنیدارd و aدر مورد عملکرد در شرایط تنش بود. همچنین مدل افزایشی – غالبیت در تمامی صفات مورد بررسی در شرایط طبیعی و تنش گرما برای توجیه تفاوتهای ژنتیکی صفات کفایت داشت، که بیانگر این است که برهم کنش بین مکان ژنی وجود ندارد و در واقع کنترل صفات تحت تاثیر اپیستازی نیست

کلیدواژه ها:

تجزیه میانگین نسلها ، تنش گرما ، عملکرد و اجزاء عملکرد ، گندم