اسباب خداشناسی در منطق الطیر عطار نیشابوری

مقاله حاضر اسباب و راه های خداشناسی را در کتاب منطق الطیر عطار نیشابوری مورد بررسی قرار می دهد. کوشش ومجاهده در عرصه خداشناسی بن مایه و اساس تفکر عطار را تشکیل می دهد. این اثر که از برجسته ترین کتب عرفانی به جامانده در ادبیات جهانی می باشد، در فصاحت، گشادگی زبان، بیان و گریز از هنرنمایی های شاعرانه و بلندترین افکار عارفانه مقام و جایگاهی ویژه دارد. عطار براین عقیده است که برای پاکباختگی ورهایی از تعلقات، مراحل هفتگانه سیروسلوک عرفانیکه از آن به هفت وادی یا هفت شهر عشق تعبیر می شود وادی به وادی طی شود تا به کمال حقیقت و معشوق برسیم. ویمنطق الطیر را برای بیان حقیقت شناخت پروردگار سروده و در آفرینش داستان های غالباً کوتاه و ظریف آن تنها یک سخن دارد و آن اینکه، هر کس خود را شناخت، خدا را شناخت. عطار نخستین سبب و مهم ترین عامل شناخت خدا را خود شناسیمی داند و آن را در جای جای منطق الطیر بیان می کند. از این نظر، شناخت او و افکارش در زمینه های خداشناسی و ادله ای که درقالب ابیات و تمثیل و داستان آورده ضروری به نظر می رسد. چرا که اهمیت شناخت خداوند و مسأله های اعتقادی از چالش های بزرگ اجتماعی در شرق و غرب است. عطار در منطق الطیر به نفس نیز پرداخته و از آن به عنوان نفس سگیادکرده است. او آن را کانون اخلاق و خوی ناپسند و مبدل ارتکاب بدی ها و زشتی ها می داند و در آثار خود نفس پروری را محکوم می کند و آن را مانعی جدی در راه رسیدن به کمال به شمار می آورد و سالکان و عارفان راه حق را به مبارزه با آن فرا می خواند. دراین مقاله، تلاش بر آن است نخست آشنایی کلی با تعاریف و راه های شناخت خداوند داشته باشیم و سپس با استناد به کتاب ارزشمند منطق الطیر عطار با اسباب و راه های شناخت خداوند اطلاع پیدا کنیم.

کلیدواژه ها:

اسباب ، نفس ، خودشناسی ، خداشناسی ، عطار ، منطق الطیر