بررسی فضای باز در معماری مسکونی با نگرشی بر مفهوم خانه در سبک زندگی سنتی و تحولات امروزی

در گذشته هر خانه به طور معمول از دو بخش تشکیل می شد. مطالعه مبانی شکل دهنده معماری در بستر شهرهای ایرانی نشان می دهد که همواره طبیعت نقش به سزایی در شکل گیری شهرها و به تبع آن معماری و به ویژه مسکن داشته است.در گذشته رابطه انسان، محیط طبیعی و معماری به صورتی بوده که هم انسان در ارتباط مستقیم با طبیعت بوده و هم معماری به خصوص مسکن در بستر طبیعت شکل می گرفته است.دیر زمانی از روند تغییرات شتابان و حجیم شهرنشینی در کشور و به تبع آن تغییر سازمان فضایی خانه های معاصر جهت پاسخگویی و هماهنگی، با این تغییرات نمی گذرد. تغییراتی که باعث دگرگونی الگوهای فضایی خانه های معاصر جهت پاسخگویی و هماهنگی، با این تغییرات نمی گذرد. تغییراتی که باعث دگرگونی الگوهای فضایی و به دنبال آن تغییر نقش ریز فضاهایی شد که قرن هاپاسخگوی نیازهای فرهنگی، اجتماعی اقوام ایرانی بودند. در این میان حیاط یکی از چندین نمونه ای بود که دستخوش تحول یا به تعبیری نابود گردید؛ حیاط که در خانه های سنتی لازمه ی زندگی ایرانی بود و همچون اتاقی بدن سقف،مأمن ساکنان خانه بود و امکان ارتباط آزاد با طبیعت را میسر می ساخت و به تعبیری مظهری بود از صورت مرکز گرای عالم باطن، به کلی سازمان فضایی خانه حذف گردید و آنچه باقی ماند فضای بازی بود، در حد فاصل معبر عبوری و ساختمان که بیشتر جنبه عبوری داشت با توجه به اینکه در حال حاضر، رویکرد های جدید طراحی مسکن در ایران توجه چندانی به همجواری طبیعت ندارند.بنابراین با توجه به مباحث زمینه گرایی و لزوم معماری پایدار ضرورت حفظ فرهنگ سنتی و معماری گذشته ایجاب می کند بازگشتی اندیشمندانه به معماری مسکونی و سنتی ایران انداخت و از آن برای خلق شیوه ای جدید از معماری مسکونی همراه با تکنولوژی جدید و مقتضیات روز استفاده کرد. در این راستا مقاله ی حاضر با استفاده از روش کتابخانه ای و میدانی در گام اول به بررسی نقش حیاط در سازماندهی خانه های سنتی و ضرورت استفاده از آن در معماری معاصر می پردازد.

کلیدواژه ها:

خانه های سنتی ، فضای باز ، حیاط