بهره گیری از روش تلاقی برگشتی برای افزایش تحمل به شوری در پنبه های الیاف متوسط

در این پروژه برای اصلاح و افزایش تحمل ارقام تجاری به شوری از لاین هایی که از مزارع پنبه در زمین های شور منطقهکاشمر کشت شده بودند استفاده شد. لاین های مذکور دارای توان رشد رویشی بالایی تحت شرایط تنش شوری بوده ولیدارای قوزهای کوچکی بودند. برای تولید لاین هایی که هم متحمل به شوری باشند و بتوانند تحت شرایط تنش شوریرشد رویشی مناسب داشته باشند و هم از رشد زایشی مناسبی برخوردار باشند تلاقی هایی بین ارقام تجاری ورامین،ساحل، بختگان و مهر با لاین های انتخابی انجام شد. بدنبال آن ضمن انجام بک کراس در ورامین نتاج بدست آمده درمنطقه کاشمر از نظر تحمل به شوری مورد غربال گری قرار گرفته و نتاج انتخابی در سال بعد در ورامین با والد تجاریخود بک کراس شدند. این عملیات طی چهار سال تکرار گردید و در نهایت در سال چهارم از نتاج کاشته شده در هردوشرایط بدون تنش (ورامین) و تنش شوری (کاشمر) بوته های برتر انتخاب گردیدند. نتایج نشان داد که متوسط صفاتاندازه گیری شده در لاین های بدست آمده در برخی از جمعیت ها در شرایط تنش و همچنین بدون تنش شوری از والدتجاری خود برتر می باشند. به عنوان مثال در لاین های اصلاحی حاصل از تلاقی با رقم مهر وزن وش در بوته تحت شرایط تنش به طور متوسط 109/9 گرم بود در حالی که در رقم مهر به 55/3 گرم کاهش یافته است. در شرایط بدون تنش نیز لاین های مذکور توانستند به طور متوسط 145/9 گرم وش تولید نمایند در حالی که متوسط وزن وش در والد مادری (رقم مهر) 108 گرم بود. همچنین با استفاده از تجزیه کلاستر چهار جمعیت دست آمده از تلاقی ها به همراه چهار والد تجاریاز نظر کلیه صفات اندازه گیری دسته بندی شدند. نتایج نشان داد که در شرایط تنش شوری جمعیت های حاصل از تلاقی با ارقام ورامین، مهر و بختگان با یکدیگر در یک گروه اصلی و جدا از ارقام والدینی خود قرار گرفتند. در شرایط بدون تنش هر چهار جمعیت جدا از والدین خود دسته بندی شدند. به طور کلی نتایج نشان می دهد که جمعیت هایبدست آمده از تلاقی ها از نظر برخی از صفات مهم اقتصادی و به خصوص در شرایط تنش شوری برتر از ارقام تجاری بودهو با توجه به تنوع ایجاد شده می توان لاین های مناسبی را که بر تر از ارقام تجاری باشند در مراحل بعدی تحقیقات بهنژادی و به زراعی مورد استفاده قرار داد.

کلیدواژه ها:

پنبه ، تلاقی برگشتی ، تتراپلوئید ، تحمل به شوری