مقایسه و ارزیابی مقادیر شماره منحنی رواناب حاصل از روش SCS با روش طبقه بندی فازی (مطالعه موردی: حوضه منصورآباد خراسان جنوبی)

سرعت و دقت برآورد حجم رواناب در محاسبات، با بکارگیری تکنیک های جدید به منظور طراحی صحیح سازه آبی و کاهش هزینه های اجرائی بسیار ضروری است. سازمان حفاظت خاک آمریکا (SCS) برای تخمین عمق رواناب روشی را ابداع نموده که تحت عنوان روش شماره منحنی نامیده می شود. هدف روش شماره منحنی، تعیین دقیق شماره منحنی رواناب حوضه آبریز می باشد که بتواند پتانسیل رواناب را مشخص کند. این روش بخصوص در حوضه هایی که زمین های کشاورزی غالب منطقه را تشکیل داده اند، بطور گسترده برای برنامه ریزی سازه های ذخیره آب، کنترل فرسایش و رسوب مورد استفاده قرار میگیرد. امروزه با پیشرفت فناوری رایانه و استفاده آن در شاخه های مختلف علوم از یک سو و ابداع سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور از سوی دیگر، می توان اطلاعات مختلف زمین آماری از جمله اطلاعات حوضه آبریز از قبیل شماره منحنی رواناب را طبقه بندی و ارزیابی کرد. گروه هیدرولوژی خاک، نوع کاربری اراضی، پوشش گیاهی و وضعیت رطوبت خاک پیشین، خصوصیات اصلی مورد استفاده حوضهآبریز برای به دست آوردن شماره منحنی رواناب می باشند. به منظور تهیه نقشه شماره منحنی رواناب حوضه منصورآباد اقدام به پهنه بندی کلاس های CN ایجاد شده در محیط GIS با استفاده از تصاویر ماهوارهای به روش SCS و روش طبقه بندی فازی (تلفیق دو لایه گروه های هیدرولوژیکی خاک و شاخص پوشش گیاهی طبقهبندی شده به کمک منطق فازی در نرم افزار Matlab) کردیم. برای ارزیابی CN برآورد شده در حوضه منصورآباد به کمک رابطه SCS با استفاده از حادثه بارش - رواناب ثبت شده، اقدام به برآورد شماره منحنی رواناب بصورت وزنی به دو روش SCS و طبقه بندی فازی کردیم. با مقایسه رواناب بدست آمده از دو حالت ذکر شده با رواناب ثبت شده (واقعی) نتیجه میگیریم که استفاده از روش طبقه بندی فازی در برآورد شماره منحنی رواناب نتایج بهتری خواهد داشت.

کلیدواژه ها:

شماره منحنی رواناب ، روش SCS ، طبقه بندی فازی ، تصاویر ماهوارهای ، سیستم اطلاعات جغرافیایی