اثر فلزات سنگین کادمیم و نیکل بر عملکرد و صفات زراعی در گیاه دارویی خرفه (.Portulaca oleracea L)

اخیراً در جهت پالایش زمین های آلوده به فلزات سنگین، تکنیک گیاه پالایی (Phytoremediation) پیشنهاد شده است. خرفه (.Portulaca oleracea L)، گیاهی بومی ایران است که در بسیاری از کشورها در صنایع غذایی، تبدیلی و دارویی کاربرد دارد. بدلیل انتشار آسان، همچنین تحمل بالا به خشکی، شوری و فلزات سنگین این گیاه را می توان بعنوان یک گیاه انباشتگر فلزات سنگین مورد توجه قرار داد. بمنظور بررسی اثر فلزات سنگین نیکل و کادمیم بر رشد، عملکرد و سایر صفات زراعی گیاه دارویی خرفه، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی بصورت فاکتوریل دو عامل با 3 تکرار در سال زراعی 1391 در مزرعه ی تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد انجام شد. تیمارهای این آزمایش شامل سطوح مختلف نیکل (0، 20، 60 و 120 میلیگرم بر کیلوگرم) و سطوح مختلف کادمیم (0، 5، 20 و 40 میلیگرم بر کیلوگرم) بود. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که خرفه گیاهی بیش انباشتگر است و با افزایش غلظت فلزات سنگین مقدار صفات ارزیابی شده در این گیاه شامل: وزن تر و خشک اندام هوایی و زمینی و درصد عصاره بطور معنی داری نسبت به تیمار شاهد کاهش یافت. در دسته بندی میانگین ها در صفات وزن تر و خشک شاخساره و ریشه ی گیاه و درصد عصاره، بیش ترین میزان مربوط به گیاهان شاهد و پایین ترین میزان مربوط به گیاهان تحت تیمار با بالاترین سطوح آلودگی ترکیبی نیکل ( 120 میلیگرم بر کیلوگرم) و کادمیم ( 40 میلیگرم بر کیلوگرم) و نیز تیمار منفرد کادمیم ( 40 میلیگرم بر کیلوگرم) بود. همچنین با افزایش غلظت فلزات سنگین در خاک، مقدار آن ها در بافت های گیاهی افزایش یافت.

کلیدواژه ها:

خرفه ، فلزات سنگین ، کادمیم ، گیاه پالایی ، نیکل