برآورد تجربی مدول تغییر شکل توده سنگ بر اساس RMR و Q

امروزه در نتیجه افزایش تعداد سازه های بزرگ همچون نیروگاه های هسته ای سدهای قوسی، تونل های تحت فشار و فضاهای زیرزمینی مورد نیاز پروژه های عمرانی، تعیین خواص توده سنگ از مهمترین مراحل طراحی و ساخت در مهندسی سنگ می باشد. در این زمینه مدلو تغییر شکل یکی از پارامترهای کلیدی است که می تواند معرف رفتار مکانیکی سنگ و توده سنگ ، به ویژه در فضاهای زیرزمینی باشد . تعیین مستقیم این پارامتر در اکثر مواقع زمان بر ، پرهزینه و با مشکلات کاربردی همراه است و علاوه بر این قابلیت اعتماد نتایج آن نیز گاهی اوقات جای سوال دارد. یک چنین مشکلاتی سبب شده است که تعدادی از محققین به بررسی روش های غیر مستقیم و مقرون به صره برای تعیین این پارامتر پرداخته و مدل های تجربی ای بر اساس سیستم های طبقه بندی توده سنگ ارائه دهند. در این مقاله با توجه به آزمایش های برجای انجام شده جهت تخمین مدول تغییر شکل توده سنگ در سدهای ایران و همچنین داده های ارائه شده به وسیله محققین مختلف در بروشورهای معتبر که بیش از 576 ازمایش برجا می باشد روابط تجربی ارائه شده توسط محققین مختلف در زمینه تخمین مدول تغییر شکل مورد ارزیابی و دقت نظر قرار گرفت. که با تجزیه و تحلیل داده های به دست امده از ازمایش های برجا و نتایج بدست امده از روابط محققین با استفاده از روش های اماری و رگرسیونی و بهره گیری از نرم افزار SPSS روابط جدیدی پیشنهاد شده که نتایج حاصل از آن نسبت به سایر روابط تجربی موجود از اعتبار و دقت بیشتری برخوردار می باشد. از طرف دیگر آنچه این پزوهش را به نوعی شاخص می سازد ارائه رابطه ای جدید بر اساس شاخص کیفیت تونلسازی (Q) است که همبستگی قابل توجهی نسبت به سایر روابط ارائه شده دارد. همچنین با توجه به تقسیم بندی بازه های RMR و Q به بازه های کوچکتر روابطی جهت تخمین مدول تغییر شکل در این بازه ها ارائه شده که به نوعی حساسیت مدول تغییر شکل توده سنگ را نسبت به RMR و Q مشخص می سازد.

کلیدواژه ها:

مدول تغییر شکل ، روابط تجربی ، روش های رگرسیونی ، Q ، RMR ،