ارزیابی عمل ژن ها و برآورد پارامترهای ژنتیکی صفات مهم کمی و کیفی توتون از طریق تجزیه میانگین نسل ها

تجزیه میانگین نسلها ( Generation Mean Analysis = GMA ) یکی از مهمترین روش های تجزیه بیومتریک صفات کمی برای برآورد اثرات ژنی و ارائه بهترین مدلهای ژنتیکی توجیه کننده تغییرات صفات کمی است. در این تحقیق، شش نسل P1 و BC2 ، BC1 ، F2 ، F1 ،P2 در قالب شش خانواده مختلف شامل Deliot × Be1 61-10 , FixedA1 × Deliot ، C55 × FixedA1 و Virginia-Gold × NC55 , Coker319 × Virginia-Gold ،Be161-10 × Coker319 تهیه و به منظور ارزیابی نوع عمل ژن ها و برآورد پارامترهای ژنتیکی کنترل کننده صفات مهم توتون شامل عملکرد برگ خشک، میانگین تعداد برگ، شاخص شکل برگ، قیمت یک کیلو گرم برگ و ... مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه میانگین نسلها نشان داد که برای صفت عملکرد برگ خشک انجام آزمون مقیاس مشترک برای مدل های سه، چهار وپنج پارامتر حاکی از معنی دار بودن آزمون و عدم کفایت این مدل ها بود، به طوری که تنها مدل شش پارامتری قادر بود توجیه خوبی از تنوع صفت ارائه نماید. متوسط درجه غالبیت ژن ها نیز 14/90- برآورد گردید، به این معنی که مکان های ژنی کنترل کننده عملکرد برگ خشک دارای عمل فوق غالبیت ژن ها می باشند. برای صفت میانگین تعداد برگ، انجام آزمون مقیاس مشترک بیانگر کفایت مدل سه پارامتری بود، به طوری که هیچ یک از مکان های ژنی، اثرات متقابل اپیستازی معنی دار روی سایر مکانهای کنترل کننده صفت نداشتند و تنها اثرات افزایشی و غالبیت معنی دار بودند. متوسط درجه غالبیت ژنها نیز برابر با 0/43- بود، به این مفهوم که ژنها عمل غالبیت ناقص داشته و این عمل ژنها در مجموع مکان های ژنی کنترل کننده صفت در جهت کاهش میانگین تعداد برگ در بوته بود. انجام آزمون مقیاس مشترک جهت آزمون کفایت مدل افزایشی- غالبیت برای صفت شاخص سطح برگ نیز کاملا معنی دار و نشان دهنده عدم کفایت مدل سه پارامتری شامل اثرات افزایشی و غالبیت بود، به این مفهوم که اثرات متقابل بین مکان ها نیز در کنترل صفت نقش مهمی دارند. بعلاوه انجام آزمون t-student برای مقادیر برآورد شده اثرات افزایشی و اپیستازی افزایشی × افزایشی در مدل شش پارامتری نیز نشان داد که این دو نوع عمل ژن ها تاثیر معنی دار در کنترل صفت شاخص سطح برگ ندارند و تنها اثر غالبیت ژنها به همراه اپیستازی های افزایشی × غالبیت و غالبیت × غالبیت کنترل صفت را بر عهده دارند.

کلیدواژه ها:

توتون ، تجزیه میانگین نسلها