بررسی سیلخیزی و فرسایش خندقی در محدوده روستاهای در معرض مخاطرات با رویکرد مقابله با مخاطره و حفظ سکونتگاه روستایی (مطالعه موردی روستای قره آغاچ شهرستان کلاله از استان گلستان)

روستای قره آغاچ از توابع شهرستان کلاله استان گلستان با مختصات جغرافیایی 55 درجه و 34 دقیقه طول شرقی و 37 درجه و 43 دقیقه عرض شمالی در زیر حوزه های GH1 آبخیز قوی جوق واقع شده است. سازندهای موجود در محدوده روستا شامل سازند سرچشمه، سنگانه و آتامیر می باشد ولی اکثر قسمت های حوزه توسط ضخامت قابل توجهی از لس پوشیده شده است. در سال های اخیر به دلایل تخریب پوشش گیاهی، چرای بی رویه دام و تغییرات اقلیمی سیلاب های متعددی مخصوصاً در تابستان(عمدتاً مردادماه) در محدوده روستای قره آغاچ بوقوع می پیوندد. علاوه براین به دلیل وجود پوشش لسی و عدم چسبندگی مناسب لس ها و نبود پوشش گیاهی مناسب فرسایش شدید خندقی و نیز رسوبزایی بسیار زیاد روانآب ها منازل مسکونی کنار دره رودخانه میانی روستا را تهدید می نماید. از آنجا که موقعیت این روستا در داخل تپه های کوهستانی بوده و محدودیت فضایی و کالبدی موجود و همچنین جمعیت زیاد روستا و نبود مکان مناسب در محدوده های اطراف روستا، امکان جابجایی به مکان دیگر وجود ندارد؛ در این مطالعه با بررسی های زمین شناسی، ژئوموفولوژیکی، فیزیوگرافی حوضه آبخیز، برآورد میزان روانآب با روش های متداول، تعیین میزان فرسایش پذیری، شناسایی امکان حذف هیدرولوژیکی، شناسایی گونه های گیاهی مناسب جهت جلوگیری از فرسایش راهکارهای فنی تثبیت مکان فعلی سکونتگاه روستایی ارائه شده است. این راهکارها مشتمل بر تعداد و نقشه های اجرایی سازه-های گابیونی و سدهای خاکی، موقعیت و نحوه حذف هیدرولوژیکی در بالادست، احداث بندهای رسوبگیر در مکان های مختلف، پیشنهاد و جانمایی کشت کونه های گیاهی مناسب جهت جلوگیری از فرسایش می باشند. در نهایت با اجرای پیشنهادات و راهکارهای ارائه شده؛ روستای قره آغاچ در برابر مخاطرات ناشی از سیل و فرسایش ایمن شده و از مشکلات و معضلات اجتماعی و اقتصادی جابجایی روستائیان به مکان دیگر جلوگیری می گردد.

کلیدواژه ها:

سیل ، فرسایش خندقی ، جابجایی روستا ، مخاطرات محیطی