بررسی روند تغییرات مکانی و زمانی بارش و خشکسالی استان سمنان در سه دهه آینده با استفاده از مدل ریزمقیاس کننده

پیامدهای ناشی از تغییر اقلیم ، طی سالهای اخیر مشکلات بسیاری را به همراه داشته و انتظار می رود این روند در سالها و دهه های آتی ادامه داشته باشد. یکی از مهمترین این پیامدها افزایش وقوع بلایای جوی – اقلیمی نظیر خشکسالی، سیل، توفان،گردو غبار و ...است. در این میان خشکسالی و سیل دارای بیشترین فرکانس وقوع در ایران هستند. درسالهای اخیر ، وقوع خشکسالی سبب ایجاد چالش های بسیاری در بخش های مختلف، بویژه منابع آب و کشاورزی شده است. لذا بررسی روند این بلیه طی سالهای آتی جهت برنامه ریزی صحیح امری لازم و ضروری به نظر می رسد. اکثر پیش بینی های اقلیمی متکی بر مدل های شبیه سازی کامپیوتری، بویژه مدل های گردش عمومی یا جهانی 2 است. پیش بینی های منطقه ای بالا رفتن گرمای گلخانه ای ، نیز اغلب متکی بر نتایج مدل های GCM می باشد از آنجا که تجزیه و تحلیل فضایی مدل های GCM ضعیف است، اغلب مکمل سناریوهای متکی بر مقایسه شواهد هستند. هدف از این مطالعه بررسی روند تغییرات مکانی و زمانی بارش و خشکسالی طی سه دهه آینده با استفاده از مدل هایگردش عمومی جو به وسیله مدل ریز مقیاس کننده در استان سمنان می باشد. برای این منظور پس از همگن سازی داده های اقلیمی 20 سال گذشته دیده بانی شده(2005-1986)، داده های مذکور را با یک سناریوی مشخص (A1) تهیه شده از داده های یک مدل گردش عمومی جو بنام اکوجی (ECHO-G) به مدل ریز مقیاس کننده LARS-WG خورانده شد و سپس مدل مذکور آنها را با توجه به تغییر رفتار اقلیمی گردش عمومی جو برای سالهای 2010 م لغایت 2039 م محاسبه نموده است.در نهایت به کمک این داده ها روند خشکسالی توسط شاخص دهک ها DPI ( روش گیبس- ماهر) در این دوره مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج مبین کاهش 2/3 درصدی بارندگی کل استان در سه دهه آینده نسبت به سالهای 2005-1986 می باشد و فصل بارندگی از فصول پائیز و زمستان (دوره سرد سال) به سمت فصل بهار میل می نماید و بارندگی های حدی به طور چشمگیری افزایش پیدا می کند. آستانه بارشهای سنگین با 33 و بارشهای خیلی سنگین با 25 درصد افزایش در مقایسه با دوره آماری خواهد رسید. همچنین فراوانی وقوع خشکسالی در دوره آینده افزایش خواهد داشت . خشکسالی های خیلی شدید و متوسط به مقدار 0/2 و خشکسالی شدید به میزان 0/05 نسبت به دوره آماری پایه افزایش خواهد یافت. از لحاظ توزیع مکانی نیمه غربی استان با افزایش بارش و نیمه مرکزی و شرقی استان با کاهش بارش مواجه خواهند شد که بالطبع در قسمت های مرکزی و شرقی استان فراوانی و شدت خشکسالی ها نسبت به قسمت های غربی چشمگیر ترمی باشد.

کلیدواژه ها:

پیش بینی ، مدل ریز مقیاس کننده ، مدل های گردش عمومی جو ، DPI