تاثیرات جهانی شدن بر توسعه شهری و بحران های اجتماعی کلانشهرها (نمونه موردی: مجموعه شهری تهران)

جهانی شدن مهمترین و بارزترین وجه تمایز اقتصاد امروز و دیروز جهان است که تأثیر چشمگیری بر روند شهرنشینی و توسعه فیزیکی در جهان داشته است. فرآیند جهانی شدن که از دهه 1980 در جهان فراگیر شده، کاهش اعتبار مرزهای جغرافیایی و فشردگی مفهوم زمان را به دنبال داشته و ساختارهای اقتصادی، اجتماعی و کالبدی کلانشهرها را تحت تأثیر قرار داده است. حاصل این تحول باعث نوعی توسعه ناموزون و لجام گسیخته در کلانشهرهایی مانند تهران شده که با اختلالات گذشته خود، نظیر منطقه بندی، تداخلکاربریهای اراضی شهری و خصوصا بحران های اجتماعی نیز مواجه بوده اند. برهمین مبنا، در این نوشتار سعی بر آن است که با هدف تبیین جنبه هایی از جهانی شدن که به طور مستقیم بر توسعه شهرنشینی، بحران های اجتماعی و کیفیت زندگی مردم به خصوص در کشورهای در حال توسعه تاثیرگذارند و با بهره گیری از روش توصیفی- تحلیلی و استفاده از داده های اسنادی، مرور متون و منابع و همچنین مطالعات میدانی و با تکیه بر مدل swot به تحلیل تاثیرات جهانی شدن به عنوان عامل تهدید انسان بر چهره شهر به ویژه بر کلانشهر تهران پرداخته شود. نتایج حاکی از آن است که گرچه جهانی شدن در کشورهای توسعه یافته بر اساس خواسته ها و نیازهای آنها صورت گرفته و موافق با توسعهفیزیکی و روند شهرنشینی آنها بوده است، اما این روند در کشورهای در حال توسعه، هیچ سنخیتی با فضای کالبدی و جغرافیایی آنها نداشته و یک فضای مجازی و غیر واقعی را به وجود آورده است که به نظر می رسد بر مبنای مدل swot، نقاط ضعف و تهدید در این مقوله و بویژه در کلانشهر تهران، بر نقاط قوت و فرصت موجود غلبه داشته که ضرورت بکارگیری استراتژی های تهاجمی را قابل قبول می سازد.

کلیدواژه ها:

جهانی شدن ، توسعه شهری ، بحران اجتماعی ، کلانشهر تهران ، مدل swot