بررسی خطر فروریزش ناشی از قنات های متروکه شهر اهر

قنات یکی از قدیمی ترین و اقتصادی ترین روشهای استخراج آبهای زیرزمینی و بخشی از میراث ملی ایرانیان محسوب می شود. منتهی با پائین رفتن سطح آبهای زیرزمینی و خشک شدن قناتها، کانالهای زیرزمینی به عنوان یک خطر طبیعی در مناطق شهری مطرح شده است. سالانه در اثر فروریزش ناشی از کانالها ی متروکه قناتها دهها ساختمان دچار خسارت می شود. در این مقاله بااستفاده از نرم افزار GIS و جمع آوری اطلاعات و بررسی های محلی، خطرات ناشی از فرو ریزش قنات های شهر اهر بررسی شده است. از نظر زمین شناسی شهر اهر بر روی رسوبات آبرفتی رودخانه های اهر چای و کیچیک چای قرار گرفته است. در چند دهه قبل آب شهر از حدود 47 رشته قنات تامین می شده است. تمرکز طول قنوات بیشتر در خارج از محدوده شهری و در مناطق مرتفع و چاه قنات های مادر عموما در زمین های آبرفتی و مظهر آنها در مرکز شهر قرار داشته است. امروزه با گسترش شهر، عدم توجه به اجرا شدن عمل لایه روبی، افزایش ساخت و سازها به تدریج میل قناتها با خاک و نخاله بصورت کنترل نشده پر شده و مجرای اصلی قنات نیز بصورت فضاهای خالی در زیر شهر رها شده است. بدین ترتیب خطر ریزش سقف قنات ها و نشست زمین در شهر اهر یک خطر جدی است. نتایج بررسی ها نشان می دهد که شهر اهر از لحاظ فروریزش کانالهای قناتهای متروکه در مرکز و شمال و اطراف آن آسیب پذیرتر می باشند.

کلیدواژه ها:

قنات های متروکه ، اهر ، فروریزش