چالش های ارتقا کیفیت زندگی مانع فراروی شهرداری به مثابه نهادی اجتماعی

در بررسی مدیریت شهری دو رویکرد اصلی قابل مشاهده است. رویکرد اول شهرداریها را سازمانی صرفاً خدماتیمعرفی میکند که وظیفه اصلی آنها در محدوده کالبد شهر و مدیریت نیازهای اولیه شهروندان خلاصه میشود. رویکرددوم با محور قرار دادن نیازهای ثانویه شهروندان، کیفیت زندگی شهری و توسعه کارکردهای فرهنگی و اجتماعی شهررا به عنوان هدف اصلی شهرداریها میشناسد. بیتردید آنچه در شکلگیری نهاد اجتماعی مؤثر است حرکت به سمترویکرد دوم است که حلقه مفقوده شهرداریها در ایران بهشمار میرود. به عبارت دیگر، مدیریت شهری در کشور ما،مدیریت کمیت زندگی شهری است. نگاهی گذرا به ساختار سازمانی شهرداریها بیانگر محوریت این نگاه و اثبات اینمدعاست. ارتقاء از وضعیت سازمان به نهاد اجتماعی، در گرو تحول عینی در تشکیلات، نظام حقوقی، اهداف،کارکردها و از همه مهمتر نگرش جامعه و مدیریت شهری است. به عبارت روشنتر، نهاد اجتماعی، نظام سازمانیافتهایاز روابط اجتماعی است که با نگاه به ارزشها و فرایندهای مشترک، به نیازهای اساسی جامعه پاسخ میدهد. متأسفانهیافتههای میدانی در سطح شهر تهران حاکی از تمایل کم شهروندان به مشارکت شهری، احساس ناامنی، بیقدرتی، عدمتعلق به شهر و محله، سطح نازل امید به آینده، روند رو به رشد احساس بیعدالتی، بیاعتمادی و... و به عبارت روشنوضعیت نامطلوب کیفیت زندگی است. بنابراین چالش اساسی در برابر شهرداری تهران، تغییر در پارادایم فکری ازرویکردی سازمانی به نهادی با گذار از مدیریت رشد و بهبود کمیت زندگی شهری به ارتقاء کیفیت زندگی شهری،بهبود و افزایش مشارکت و نیز تغییر در نگرشها و رفتارهای اجتماعی فرهنگی شهروندان است.

کلیدواژه ها:

تهران ، مدیریت و برنامهریزی شهری ، کیفیت زندگی شهری ، مشارکت ، شهرداری ، نهاد اجتماعی