روند تحولات نفار در معماری بومی مازندران

در منطقه شمال ایران با توجه به فرهنگ و شرایط خاص آب و هوایی این ناحیه که تاحدی با سایر نواحی ایران تفاوت دارد ، در طول زمان ، معماری خاصی شکل گرفته که برخاسته از فرهنگ برون گرا با ریشه های ایرانی و اسلامی بوده است. سقانفار ، نوعی نفار است که به نام حضرت ابوالفضل ، ساقی لب تشنگان کربلا بنا شده است. مبحث اصلی این مقاله با توجه به پژوهش های میدانی مطالعه و شناخت نفارها و سیر تکاملی آن به سقانفار ، و شناخت معماری بومی مازندران و انعکاس اعتقادات و باورهای آیینی و مذهبی مردمان بومی مازندران در معماری سقانفارها و تکایا به دنبال آن در آداب و رسوم ماه محرم است. این گونه معماری توسط روستاییان ابداع و کامل شد و توسط آنها نیز مراقبت و حفاظت شده و می شود. معماری سقانفارها ، جزیی از معماری بومی و روستایی این منطقه محسوب می شود و تنها گونه معماری است که برای یک شخص «حضرت ابوالفضل» ساخته شده و در جهت حفاظت و پاسداری از فرهنگ ارزشمند «عاشورا» رواج یافته است. فرضیه مقاله این است که سقانفارها ، حلقه ای از تاریخ معماری ایران است که به دلیل عدم مطالعات و پژوهش های مناسب و کامل مغفول مانده اند. این مقاله سعی دارد با شناخت این نوع بناها و کشف ریشه های معماری آنها ، بتواند کمکی باشد در راستای شناخت اصالت های بومی و استفاده از آنها در بازپیرایی معماری معاصر از آفت هایی که از جوانب مختلف بدان وارد می شود.