بررسی امکان ساخت مغارهای سنگی بدون پوشش جهت ذخیره سازی نفت خام در سازند آسماری در ناحیه زاگرس از دیدگاه زمین شناسی مهندسی

یکی از ابهامات و سؤالات اساسی در انتخاب ساختگاه مناسب برای ساخت مغارهای سنگی بدون پوشش برای ذخیره سازی نفت خام، در مناطقی مانند رشته کوههای زاگرس، وجود یا عدم وجود توده سنگ مناسب برای ساخت اینگونه فضاها می باشد. در این مقاله ابتدا اصلی ترین پارامترهای زمین شناسی مهندسی که لازم است در ساخت مغارهای سنگی بدون پوشش برای ذخیره سازی نفت خام، مورد توجه قرار گیرند، معرفی می گردند. در ادامه با توجه به اطلاعات و تجارب موجود از شرایط زمین شناسی و زمین شناسی مهندسی منطقه زاگرس چین خورده، سازندهای چینه شناسی این منطقه بر اساس ویژگی هایی مانند پایداری توده سنگ در مقاطع بزرگ (کیفیت توده سنگ و شرایط تنشهای برجا)، شرایط هیدروژئولوژیکی و آب زیرزمینی، تراوایی توده سنگ و امکان نشت نفت خام از مخزن و عمق و ضخامت مناسب سازند دسته بندی گردیده و مناسب ترین سازند ها معرفی می گردند. سپس به بررسی دقیق تر ویژگیهای زمین شناسی مهندسی توده سنگهای برگزیده و ارزیابی امکان تأمین الزامات طراحی در این دسته از سازندها پرداخته می شود. نتیجه بررسی ها نشان میدهد که از میان سازندهای چینه شناسی، سازندهای کربناته و به ویژه سازند آسماری دارای بیشترین گسترش و مطلوبترین کیفیت برای ساخت مغارهای سنگی می باشد. بررسی ویژگیهای زمین شناسی مهندسی این سازند نشان می دهد که علیرغم تغییراتی که به دلیل عملکرد پدیده های تخریبی مانند هوازدگی، گسلش، چین خوردگیو کارستی شدن، در پارامترهای مکانیکی این واحد سنگی در نقاط مختلف زاگرس چین خورده ممکن است مشاهده شود، اما به طور تیپیک از شرایط لازم برای ساخت مغارهای سنگی بدون پوشش برای ذخیره سازی نفت خام برخوردار است.

کلیدواژه ها:

مغار سنگی بدون پوشش ، زمین شناسی مهندسی ، ذخیره سازی نفت و گاز ، سازند آسماری ، زاگرس چین خورده