پاسخ برخی پارامترهای رشد و عملکرد دانه ذرت دانه ای (Zea mays L.) به تنظیم کننده رشد (اتفون)

اتفان یک ترکیب فسفر آلی است که از مهم ترین ویژگی های آن کنترل رشد شاخساره از طریق ایجاد تغییرات در قطر و طول میانگره ها است . اثر این تنظیم کننده رشد برکاهش رشد رویشی در گیاهان زراعی در شرایط آب و هوایی مناطق جنوبی ایران به طور دقیق بررسی نشده است . هدف مطالعه حاضر بررسی پاسخ رشد رویشی و عملکرد دانه ذرت (Zea mays L.) سینگل کراس 704 به تنظیم کننده رشد (اتفان) است. این پژوهش در قالب دو آزمایش مزرعه ای به صورت طرح آزمایشی کرت های دوباره خرد شده در قالب بلوک کامل تصادفی با چهار تکرار در ایستگاه تحقیقات زراعی دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز واقع در باجگاه در دو سال زراعی 83-82 و 84-83 انجام شد . تیمارهای مورد مطالعه دراین آزمایش شامل سطوح آبیاری (کم آبیاری و آبیاری مطلوب ) در کرت های اصلی ، تراکم کاشت با دو سطح (53333 و 80000 بوته در هکتار ) در کرت های فرعی وتنظیم کننده رشد (اتفان) با سه سطح ( 0، 0/56 و 0/84 کیلوگرم ماده موثر در هکتار ، که در مرحله 6 برگی اعمال شد) در کرت های فرعی فرعی بودند. نمونه برداری های طول فصل رشد شامل : ارتفاع بوته ها ، ارتفاع بلال ، قطر و طول میانگره های مختلف از بالای سطح خاک و شاخص سطح برگ بود . در برداشت نهایی عملکرد دانه و اجزای آن نیز بررسی شد . نتایج نشان داد که برگ پاشی سطوح مختلف اتفان بر شاخص های رشد و اجزای عملکرد دانه تاثیر معنی داری داشت. کاربرد اتفان در هر دو سطح باعث کاهش طول میانگره ها به ویژه طول میانگره های زیرین بلال و در نهایت کاهش ارتفاع بوته و بلال شد . افزایش میزان اتفان سبب کاهش بیشتر ارتفاع بوته ها، شاخص سطح برگ LAI، شاخص دوام سطح برگ LAID و سرعت رشد محصول CGR در ابتدای فصل رشد گردید. در نهایت، بوته های شاهد در مقایسه با بوته هایی که تحت تیمار اتفان قرار گرفتند، عملکرد کمتری داشتند. نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که چنانچه در ابتدای فصل رشد قدری از رشد رویشی و طول میانگره های ذرت کاسته شود امکان استفاده بهتر از آب موجود در خاک بوجود خواهد آمد . تیمار بوته ها با اتفان در شرایط بروز تنش آبی ، نسبت به شرایط آبیاری مطلوب ، بویژه در تراکم های زیادتر کاشت با عملکرد بیشتردانه همراه بود . تاثیر کاربرد اتفان بر تغییرات رشد رویشی وعملکرد دانه در شرایط تراکم زیادتر بوته ، مقادیر متفاوت اتفان و زمان های مختلف کاربرد این تنظیم کننده رشد شایسته پژوهش های بیشتری در آینده است

کلیدواژه ها:

سطوح اتفان ، آنالیز رشد ، تنش آبی ، تراکم و ذرت سینگل کراس 704