بررسی سازگاری و پایداری عملکرد دانه ارقام آبی گندم در آذربایجان شرقی

این مطالعه به منظور بررسی سازگاری و پایداری عملکرد دانه ارقام آبی گندم الوند، الموت و زرین، در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار و به مدت 3 سال زراعی (85-1382) در سه شهرستان مراغه، ملکان و میاندوآب اجرا شد. در هر سال و در هر منطقه پس از برداشت، تجزیه واریانس ساده برای عملکرد دانه انجام و در پایان سال سوم در هر منطقه تجزیه واریانس مرکب ( 3 ساله) و در خاتمه تجزیه واریانس مرکب نهایی ( 3 سال و 3 منطقه) انجام شد . برای تعیین پایداری لاین ها از روش های لین وبینز، دامنه تغییرات، ضریب تغییرات (CV) ژنوتیپی واریانس سال ها استفاده گردید . نتایج حاصل از تجزیه مرکب 3 سال و 3 منطقه ) نشان داد که اثر متقابل سال × منطقه × ژنوتیپ بر عملکرد دانه از نظر آماری معنی دار بود . بیشترین عملکرد دانه در بین ارقام آزمایشی متعلق به رقم الوند با 4989 کیلوگرم در هکتار بود . نتایج حاصل از تجزیه پایداری به روش لین و بینز نشان داد که رقم الوند دارای کمترین واریانس درون مکانی در بین ارقام آزمایشی بوده و کمترین ضریب تغییرات ژنوتیپی نیز متعلق به رقم الوند بود. همچنین نتایج حاصل از روش دامنه تغییرات و واریانس سال ها نیز نشان داد که رقم الوند در بین ارقام کمترین میزان را برای این دو شاخص به خود اختصاص می دهد . جمع بندی نتایج حاصل از این بررسی نشان می دهد که رقم الوند از عملکرد بالاتر و پایدارتری نسبت به سایر ارقام مورد تحقیق برخوردار بوده و کشت آن در مناطق مورد مطالعه توصیه می شود.

کلیدواژه ها:

گندم آبی ، پایداری ، عملکرد دانه ، روش لین و بینز و ضریب تغییرات