مقایسه عملکرد و دیگر خصوصیات مرتبط با عملکرد دانه در ارقام و توده های رازیانه (Foeniculum vulgare Mill. )

گیاه داروئی رازیانه گیاهی علفی، چند ساله و متعلق به خانواده چتریان (Apiaceae) می باشد که امروزه از آن در صنایع داروسازی ، نوشابه سازی، غذایی، آرایشی و بهداشتی استفاده می گردد . به منظور بررسی عملکرد و دیگر خصوصیات مرتبط با عملکرد دانه در گیاه رازیانه، آزمایشی طی سال های 1383-1382 در ایستگاه تحقیقاتی شهید فزوه اصفهان اجرا گردید و در آن ١٢ توده رازیانه شامل ١٠ توده داخلی و ٢ رقم خارجی با استفاده از طرح بلو ک کامل تصادفی با ٣ تکرار مورد بررسی قرار گرفت . توده های داخلی شامل تود ه های بوشهر، ارومیه، مشهد، اصفهان، فزوه، ابن سینا، همدان، لرستان، یزد و شیراز و دو توده خارجی منشأ اروپایی داشتند . صفات مورد بررسی عبارت بودند از : تعداد گل آذین (چتر مرکب)، تعداد چتر ک، تعداد گلچه در چترک، تعداد گل پوک، تعداد شاخه فرعی، عمل کرد دانه در متر مربع، وزن صد دانه، میانگین ارتفاع گیاه در زمان ٥٠ % گلدهی، میانگین ارتفاع گیاه در زمان ١٠٠ % گلدهی، روز تا ٥٠ % گلدهی، روز تا ١٠٠ % گلدهی و روز تا رسیدگی کامل . تجزیه واریانس صفات نشان داد که ژنوتیپ ها ی مورد بررسی از نظر صفات تعداد شاخه فرعی، تعداد گل آذین، تعداد گل پوک، وزن صد دانه، روز تا ٥٠ % و ١٠٠ % گلدهی، روز تا رسیدگی کامل، ارتفاع در زمان ٥٠ % و ١٠٠ % گلدهی تفاوت معنی داری در سطح ١% و از نظر عملکرد در متر مربع تفاوت معنی داری در سطح ٥% داشتند اما تفاوت معنی داری برای تعداد چترک و تعداد گل در چترک مشاهده نشد. نتایج نشان داد که ژنوتیپ های لرستان، همدان و خارجی ( ١) با متوسط عملکرد به ترتیب 4308، 4196 و 4046 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را دارا بودند و بوشهر با متوسط عملکرد ٢١٩٥ کیلوگرم در هکتار کمترین عملکرد دانه را به خود اختصاص داد . همچنین نتایج نشان داد دو ژنوتیپ خارجی ١ و ٢ بیشترین و ژنوتیپ های لرستان، همد ان، یزد، مشهد و ارومیه کمترین روز تا رسیدگی را داشتند . مقایسه میانگین صفات نشان داد که ارقام خارجی ١ و ٢ به خاطر داشتن طول دوره رویشی و زایشی بیشتر، دارای ارتفاع، عملکرد دانه و وزن صد دانه بالاتری بودند . با توجه به نتایج به دست آمده می توان ارقام خارجی را به عنوان رقم برتر معرفی کرد. نتایج تجزیه واریانس همچنین نشان داد که سال روی صفات تعدادگل آذین، تعداد چترک، عملکرد در متر مربع، روز تا ٥٠ % و ١٠٠ % گلدهی، روز تا رسیدگی کامل، ارتفاع در زمان ٥٠ % و ١٠٠ % گلدهی اثر معنی داری داشته است.

کلیدواژه ها:

عملکرد ، اجزا عملکرد ، رازیانه