بررسی اثرات تنش شوری بر جوانه زنی، رشد رویشی و انباشت یونهای معدنی ارقام کلزای پاییزه (Brassica napus L.)

به منظور مطالعه اثر شوری بر جوانه زنی و رشد رویشی ارقام کلز ا، آزمایشی در سال ۱۳۸۳ در دو مرحله جوانه زنی و رشد رویشی در دانشگاه شهید باهنر کرمان به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با ۴ تکرارانجام گرفت . کلیه ترکیبات تیماری شامل ۳ واریته (کبرا × رجنت، سرز و اکاپی )، دو نمک (کلرید سدیم و کلرید کلسیم) و چهار سطح شوری (12، 8، 4 و 0 دسی زیمنس بر متر) بودند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده های مربوط به درصد نهایی جوانه زنی و یکنواختی جوانه زنی و سرعت جوانه زنی طول ریشه چه ، طول ساقه چه در مرحله جوانه زنی و وزن خشک ساقه، طول ساقه، قطر ساقه و تعداد گره در ساقه در مرحله رشد رویشی نشان داد که غلظت های مختلف نمک و رقم این صفات را بطور بسیار معنی داری (0/001>P) تحت تاثیر قرار دادند. در مرحله جوانه زنی درصد جوانه زنی و یکنواختی جوانه زنی مقاومترین صفات به شوری بوده و تنها با افزایش غلظت نمک به 12ds/m به طور معنی داری کاهش یافتند . در این مرحله رقم سرز حساسترین رقم بوده و رقم کبر ا* رجنت مقاومترین رقم بوده و اختلاف معنی داری بین رقم اکاپی و کبرا*رجنت وجود نداشت . در مرحله رشد رویشی نیز کلیه صفات اندازه گیری شده با افزایش شوری کاهش یافتند و وزن خشک و طول ساقه حساسترین صفات به شوری بودند و با افزایش وشوری به 4ds/m بطور معنی داری کاهش یافتند . نتایج نشان دادند با افزایش شوری میزان نشت یونی غشا، غلظت یون سدیم ، کلر، نسبت سدیم به پتاسیم و سدیم به کلسیم (در حضور نمک کلرید سدیم ) و غلظت یون کلسیم ، کلر و نسبت کلسیم به منیزیم (در حضور نمک کلرید کلسیم ) افزایش و غلظت کلروفیل a و a+b کاهش یافتند . بر طبق مقایسه میانگین اثرات متقابل رقم و غلظت نمک رقم کبری * رجنت از مکانیسم تجمع یونهای سدیم و کلر در واکوئل و استفاده از این یونها جهت تنظیم اسمزی در برابر نمک کلرید سدیم و حفظ نسبت منیزیم به کلسیم و تجمع کلر در واکوئل در برابر نمک کلرید کلسیم برخوردار است . رقم اکاپی در مرحله جوانه زنی اختلاف معنی داری با رقم کبرا × رجنت نداشته اما در سایر مراحل نسبت به رقم کبرا × رجنت رشد کمتری داشته است بنابراین به نظر می رسد که مرحله جوانه زنی در تعیین تحمل به شوری ارقام کلزا مفید نباشد.

کلیدواژه ها:

شوری ، جوانه زنی ، رشد ، لیک یونی ، کلروفیل ، یونهای معدنی