برآورد ناپارامتری و تجزیه مولفه های پایداری فنوتیپی در نخود

به منظور تعیین پایداری فنوتیپی و سهم اجزا عملکرد در پایداری فنوتیپی عمل کرد د انه، ۲۱ ژنوتیپ نخود در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط آبی و دیم در دانشکده کشاورزی دانشگاه رازی کرمانشاه به مدت ۴ سال، با فاصله ردیفهای ۵۰ سانتی متر، فاصله بوته در ردیف ۱۰ سانتی متر و عمق بذر حدود ۵ سانتی متر مورد ارزیابی قرار گرفتند . تجزیه واریانس مر کب ناپارامتری تفاوت بسیار معنی داری بین ژنوتیپ ها و اثر متقابل ژنوتیپ × محیط نشان داد که بیانگر وجود تنوع ژنتیکی و امکان انتخاب ژنوتیپ های پایدار بود . در داده های اصلی فرض صفر مبنی بر تساوی پایداری ژنوتیپ ها در سطح احتمال ۵ درصد رد شد. این شاخص ها بیانگر آن هستند که ژنوتیپ ها دارای سازگاری متفاوت برای شرایط آبی و دیم هستند . رقم 9C-92 Filip دارای حد اکثر پایداری برای شرایط آبی و دیم می باشد و پس از آن به ترتیب ژنوتیپ های شماره 10، 12، 14، 17 و 19 قرار گرفته اند . در این بررسی پایداری عملکرد د انه در نخود با تعداد غلاف در بوته و وزن دانه همبستگی بالایی داشت . ارزیابی همزمان عمل کرد دانه و پایداری عمل کرد در یک پارامتر نیز نشان داد که ژنوتیپ Filip ۹۲‐- ۹c مطلوبترین رقم از نظر عمل کرد و پایداری می باشد . تجزیه مولفه های پایداری فنوتیپی با استفاده از شاخص Ci نشان داد که وزن دانه و تعداد دانه در بوته بیشترین مقدار و تعداد بوته در واحد سطح و تعداد غلاف در بوته کمترین مقداررا دارند، این مساله بیانگر این است که ناپایداری عملکرد عمدتًا ناشی از وزن دانه و تعداد دانه در بوته می باشد در حالیکه تاثیر تعداد بوته در واحد سطح و تعداد غلاف در بوته کمتر است. از آنجایی که تعداد بوته در واحد سطح دارای مقدار Ci منفی بوده و به میزان زیادی توسط صفات دیگر جبران می شود (کوواریانس منفی ) می توان نتیجه گرفت که این صفت بیشترین سهم را در پایداری فنوتیپی عملکرد دانه داشته است . بطور کلی می توان نتیجه گرفت که برایاصلاح پایداری فنوتیپی در نخود بایستی انتخاب بر اساس تعداد بوته در واحد سطح و پس از آن تعداد غلاف در بوته صورت گیرد.

کلیدواژه ها:

نخود ، روش های ناپارامتری ، پایداری فنوتیپی ، تجزیه مولفه های پایدار فنوتیپی