همبستگی و تجزیه علیت عملکرد شکر سفید با برخی صفات تحت رژیم های آبیاری در ژنوتیپ های چغندرقند

به منظور تعیین همبستگی و تجزیه علیت عملکرد شکر سفید با برخی صفات مرتبط با آن تحت رژیم ها ی آبیا ری در ژنوتیپ ها ی چغندرقند، در سال ١٣٨١ ، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی زرقان‐فارس انجام گرفت . سه ر ژیم آبیاری شامل : آبیاری در حد بهینه ، تنش ملایم (آبیاری به میزان ٧٥ % نیاز آبی بهینه) و تنش شدید (آبیاری به میزان ٥٠ % نیاز آبی بهینه) به عنوان فاکتور اصلی و ده ژنوتیپ چغندرقند به عنوان فا کتور فرعی در نظر گرفته شدند . براساس نتایج تجزیه واریانس، ژنوتیپ ها در سطح احتمال یک درصد (0.01>p) اختلاف معنی داری برای صفات درصدقند ، پتاسیم، سدیم، نیتروژن آمینه ، ضریب قلیائیت، درصد قند قابل استحصال ، ضریب استحصال ، قند ملاس ، عملکرد شکر سفید، عملکرد قند ناخالص، و عملک رد ریشه و صفات فیزیولوژیک از جمله پتانسیل آب برگ ، اسمزی و فشاری و دمایسایه انداز گیاهی نشان دادند . نتایج حاصله از همبستگی صفات در شرایط بدون تنش و تنش ملایم نشان داد که درصد قند ، سدیم، ضریب استحصال و دمای سایه انداز گیاهی در درجه اول و بعد از این صفات پتانسیل اسمزی و فشاری همبستگی بالایی با عملکرد شکر سفید داشتند. هیچ کدام از این صفات در شرایط تنش شدید با عملکرد شکر سفید همبسته نبودند . از آنجا که ضرائب ه مبستگی ساده اطلاعات روشنی از ماهیت ارتباط بین صفات علی و معلولی را نشان نمی دهد ، تقسیم ضرائب همبستگی به اثرات مستقیم و غیرمستقیم شدت اثرات متغیرهای مستقل را روی متغیر وابسته استحکام بخشید، به طوریکه با تجزیه علیت ، در شرایط بدون تنش ، درصد قند ، سدیم ، ضریب استحصال و دمای سایه انداز گیاهی دارای اثرات مستقیم بالایی بر عملکرد شکر سفید بوده ، در نتیجه به نظر می رسد که این صفات شاخص انتخاب مناسبی برای پیشبرد عملکرد در ژنوتیپ های چغندرقند باشند. در شرایط تنش ملایم علاوه بر صفات ذکرشده، پتانسیل اسمزی و فشاری با اثرات مستقیم بالا بودند . در شرایط تنش شدید به غیر از نیتروژن آمینه و دمای سایه انداز گیاهی، سایر صفات تقریبا دارای اثرات مستقیم بالایی بر عملکرد شکر سفید بودند.

کلیدواژه ها:

شکر سفید ، همبستگی ، تجزیه علیت ، چغندرقند