بررسی تنوع ژنتیکی ارقام گندم نان تحت تنش سرمای بهاره با استفاده از برخی صفات فیزیولوژیک

گندم بعنوان مهمترین گیاه زراعی در جهان و ایران دارای ژنوتیپهایزیادی است که در برنامههای اصلاحی مورد استفاده قرار میگیرد.بنابراین، لازمه استفاده صحیح از آنها، شناسایی روابط ژنت کیی ژنوتیپهاو تع یین سطح تنوع موجود میباشد. آگاهی از تغ ییرات صفات فیزیولوژکی همراهبا بهبود ژنت کیی پتانسیل عملکرد گندم، برای بهبود شناخت فاکتورهایمحدود کننده عملکرد و برای تع یین استراتژیهای اصلاحنباتاتدر آینده ضروری است. بنابراین تولید بالقوه محصولات کشاورزی در اثر تنشهایمحیطی امکان پذیر نمیشود. برای مقابله با این مشکلات شناساییو انتخاب ارقام متحمل بسیار ضروری بنظر میرسد. با توجه به اینکهبیشترین خسارت سرما در زمان گلدهی اتفاق میافتد. در این مطالعه بابررسی تنش سرمای بهاره بر صفات فیزیولوژکی کلروفیل a، کلروفیلb، کلروفیل کل، کارتنوئید، پایداری غشاء سیتوپلاسمی بر روی مرحلهزایشی گندم در شرایط کنترل شده بود. به این منظور 20 رقم گندم نانهمراه با چهار تیمار سرمایی ) 8+ )شاهد(، 2+، 0 و 2- درجه سلسیوس(در آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی به اجرا در آمد. بر ایناساس، نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر متقابل رقم در سرما در کلیهصفات در سطح 5 درصد معنیدار میباشد. تجزیه خوشهایبرای 20 رقم مورد مطالعه موجب گروهبندی ارقام در شرایط شاهد) +8°C ( در 4 گروه و در شرایط تنش شدید ) -2°C ( در 5 گروه با خصوصیات درونگروهیمشابه و بین گروهی غیر مشابه گردید. با توجه به مقایسه میانگینهایصفات برای گروههای حاصل از تجزیه خوشهای،تنش سرما واکنشهای متفاوتی را در بین ارقام موجب شد و از این نظر تنوع ژنت کیی کافی بین ژنوتیپها وجود دارد، که ارقام متحمل به سرما دارای میزان کمتر تراوش سلولی و میزان بالایی از کلروفیل در سطوح مختلف تنش سرما، میباشند.با توجه به نتایج، رقم پیشتاز به عنوان متحملترین و رقم بک کراس روشنبه عنوان حسا سترین رقم شناخته شدند.

کلیدواژه ها:

گندم ، تنوع ژنتیکی ، تنش سرما ، صفات فیزیولوژیک