بررسی ترکیبپذیری و اثرهای ژنی در تعدادی از لاینهای اینبرد آفتابگردان(Helianthus annuus)

به منظور برآورد ترکیبپذیری عمومی و خصوصی لاینهای اینبرد و اجزای واریانس ژنتیکی در این لاینها20 هیبرید حاصل از تلاقی پنج لاین نرعقیم سیتوپلاسمی و چهار لاین برگرداننده باروری (تلاقی لاین×تستر) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1388 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دانشگاه تبریز واقع در کرکج مورد بررسی قرار گرفتند. صفات زمان شروع گلدهی، زمان پایان گلدهی، ارتفاع بوته ، قطر ساقه،قطر طبق، زمان رسیدن، تعداد دانه در طبق، وزن دانههای هر طبق، عملکرد دانه بر حسب تکبوته، وزن هزار دانه، درصد روغن اندازهگیری شدند. بر اساس نتایج حاصل زمان شروع گلدهی و عملکرد دانه بیشتر تحتکنترل اثرات غالبیت بوده و نوع عمل ژن برای این صفات به صورت فوق غالبیت به دست آمد که این امر تولید ارقام هیبرید آفتابگردان را توجیه میکند. صفات ارتفاع بوته، قطر طبق، تعداد دانه در طبق، وزن دانههای طبق،درصد روغن، وزن هزار دانه، زمان رسیدگی و قطر ساقه عمدتاً تحت کنترل اثر افزایشی ژنها بوده و نوع عملژن برای این صفات به صورت غالبیت ناقص یا کامل بود. از نظر عملکرد دانه لاین نرعقیم 52 و تسترR50ازترکیبپذیری عمومی بهتری برخوردار بودند و ترکیبات222×R 52 و 50 ×R26بالاترین ترکیبپذیری خصوصی راداشتند.

کلیدواژه ها:

آفتابگردان ، اثر ژنی ، تجزیه لاین×تستر ، ترکیبپذیری عمومی و خصوصی