بررسی رابطه معنا و کالبد معماری مساجد ایران

سال انتشار: 1392
نوع سند: مقاله کنفرانسی
زبان: فارسی
مشاهده: 1,564

فایل این مقاله در 14 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

IAU02_226

تاریخ نمایه سازی: 14 شهریور 1393

چکیده مقاله:

شاخصترین رویکرد و ویژگی هنر اسلامی جهتگیری توحیدی آن است که اوج اعتلای آن را در معماری مسجد میتوان یافت.در معماری مسجد از یک سو نگاه عارفانه و شهودی هنرمند مسلمان با تاسی به مبانی قرآنی و مبتنی بر هندسه و ریاضیات و ازسوی دیگر، نگاه فقهی و کلامی او آثاری ارزشمند پدید آوردهاست. معنا و فرم در طول تاریخ هنر و معماری اسلامی پیوندی تنگاتنگ داشتهاند. این ارتباط در زیباترین بیان خود بیشک در معماری مساجد اسلامی و آیین عبادی نماز مطرح است.با توجه به انقطاع تاریخی رخداده در هنر معماری ایران، یافتن الگوی صحیح در طراحی مسجد مساله قابل تاملی است که پاسخ بهآن نیازمند تحقیق، تحلیل و تلاش مضاعف است.مسجد از مهمترین بناهائی است که از یک سو رابطه تنگاتنگی با فرهنگ و اعتقادات دینی شهروندان دارد، از سوی دیگر یک بنای عمومی است که کارکرد آن جز لاینفک و نیازهای روزمره ساکنین است. لذادر مورد فرهنگ طراحی آن هر چقدر بررسی و پژوهش شود به همان میزان به اعتلاء و بالندگی آن کمک می نماید. در این راستاهدف این پژوهش بررسی رابطه معنائی واعتقادی با کالبد معماری مسجد و بازشناخت معماری مساجد ایرانی در نظر گرفته شدهاست و با فرض رابطه زیربنایی نماز و مسجد و تایید آن به تعریف و بررسی تحلیلی دو مقوله نماز و مسجد از جنبه کالبدی ومفهومی پرداخته میشودشیوه پژوهش در این مقاله مطالعه اسنادی و تحلیل محتوایی بودهاست. بر اساس تحقیقات و بررسیهای انجام شده ملاحظه میگردد که ساحتهای چهارگانه نمیتوانند تافتهای جدا بافته از یکدیگر باشند و باید سایهها و دریافتهایی از یکدیگر باشند. یعنی سایه ساحت اول که ذات حضرت حق است، به روشنی در ساحتهای انسانی و معنایی و شکلی دیده می شود و همچنین اینکه که چرا ذات برگزاری نماز در مساجد تاریخی از حال و هوای خاصی برخوردار بودهاست، مفهومی که در بسیاری از مساجد ساخته شده معاصر که عمدتا یک فرم فکر نشده در آن به کار رفته دیده نمی شود.

کلیدواژه ها:

معنا ، نگاه فقهی و شهودی ، اندیشه توحیدی ، کالبد مسجد

نویسندگان

اسماعیل ضرغامی

استاد یار و مدیر گروه معماری دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی

فاطمه السادات صفری

دانشجوی کارشناسی ارشد رشته معماری دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • اردلان، نادر و بختیار، لاله (1380)، حس وحدت، تهران، نشرخاک ...
  • الهی قمش ای، حسین(1382)، مجموعه مقالات، تهران، انتشارات روزنه ...
  • امین زاده، بهناز(1387)، "حیاط مسجد، بررسی تاریخی و سیر تحول"، ...
  • اولیا، محمد رضا(1376)، نیایش وآفرینش فضا، مجموعه مقالا همایش معماری ...
  • ایمان طلب، حامد و گرامی، سمیه(1391)، "نسبت معنا و شکل، ...
  • بلخاری، حسن(1385)، جایگاه کیهان شناختی دایره ومربع درمعماری مقدس، سومین ...
  • بلخاری، حسن(1388)، مبانی عرفانی هنر و معماری اسلامی، تهران، انتشارات ...
  • داندیس، دونیس (1382)، مبادی سواد بصری، مترجم: مسعود سپهر، تهران، ...
  • شاطریان، رضا(1390)، تحلیل معماری مساجد ایران، تهران، انتشارات نورپردازان ...
  • شایسته فر، مهرناز(1384)، هنر شیعی، عناصر هنر شیعی در نگارگری ...
  • شریعتی، علی(1370)، تحلیلی از مناسک حج _ تهران، انتشارات الهام ...
  • عرفان، هادی(1376)، سلسه مطالعاتی پیرامون معماری مسجد، مجموعه مقالات همایش ...
  • عمید، حسن(1381)، فرهنگ عمید، جلد دوم، تهران، چاپ بیست وپنجم، ...
  • کاظمی، سید محمد و کلانتری خلیل‌آباد، حسین(1390)، ابزارهای پیام‌رسانی معنوی ...
  • گروبه، ارنست (1379)، معماری جهان اسلام، ترجمه یعقوب آژند، تهران ...
  • مددپور، محمد(1374)، تجلیات حکمت معنوی در هنر اسلامی، تهران، انتشارات ...
  • مطهری، مرتضی(1369)، فطرت، تهران، انتشارات صدرا ...
  • ندیمی، هادی(1385)، تاملی دراطوارنوردرمعما ری ایرانی- اسلامی، ده مقاله درهنرو ...
  • نصر، سید حسین(1388)، معرفت و امر قدسی، ترجمه فرزاد حاجی ...
  • نصر، سیدحسین(1387)، "هنردینی، هنرسنتی، هنرمقدس"، مجموعه مقالات راز و رمز ...
  • نقی‌زاده، محمد(1385)، معماری و شهرسازی اسلامی _ مبانی نظری، اصفهان، ...
  • نمایش کامل مراجع