نقش گردشگری در توسعه ی اجتماعی- اقتصادی مناطق روستایی خراسان جنوبی (مطالعه موردی: بخش مود، دهستان نهارجان)

هدف این پژوهش شناخت نقش گردشگری در توسعه ی اقتصادی- اجتماعی مناطق روستایی خراسان جنوبی (مطالعه ی موردی: دهستان نهارجان) است. روش تحقیق به کار گرفته شده توصیفی- تحلیلی است که با استفاده از داده های ذهنی منتج از پرسشنامه ی تکمیل شده از سوی 322 نفر از اهالی روستا در قالب نمونه آماری منتخب به روش کوکران و در 10 روستای بالای 33 خانوار و 40 نفر از مسئولین شوراهای اسلامی، بخشداری و میراث فرهنگی و گردشگری انجام شده است. برای تحلیل داده ها از آمار توصیفی و آزمون های آماری خی دو، تی تک نمونه ای و آزمون فریدمن استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که گردشگری در زمینه های اقتصادی و اجتماعی اثراتی را موجب شده است که برخی جنبه ی مثبت و برخی جنبه ی منفی داشته اند. در زمینه ی اقتصادی و اجتماعی اثرات مثبت بیشتر از منفی بوده و اثرات مثبت اجتماعی گردشگری بیشتر از اثرات مثبت اقتصادی بوده است ولی از لحاظ تأثیرات منفی، تأثیرات منفی اقتصادی بیشتر از تأثیرات منفی اجتماعی می باشد. در زمینه اقتصادی بین توسعه ی گردشگری و میزان درآمد، ایجاد فرصت های شغلی، تنوع بخشی به فعالیت های اقتصادی، درآمد نهادهای محلی ارتباط معناداری وجود داشته است. در زمینه ی اجتماعی بین گردشگری و شاخص های فرهنگی، رفاه اجتماعی، مهاجرت، سطح مشارکت اجتماعی روستائیان و ناهنجاری های اجتماعی (اثرات منفی اجتماعی) در نقاط روستایی رابطه ی معناداری وجود داشته است. همچنین توسعه ی گردشگری از لحاظ اقتصادی تأثیرات منفی از جمله افزایش قیمت کالاها و زمین و اجاره مسکن، گسترش سوداگری زمین، افزایش هزینه های زندگی، فصلی شدن فرصت های شغلی، جابجایی در اشتغال افراد، و تغییر کاربری اراضی کشاورزی و باغات را نیز به همراه داشته است. از دیدگاه مسئولین، روستای چنشت به عنوان مهمترین روستا جهت گردشگری معرفی شده است. همچنین مسئولین استفاده از غذاهای محلی و ایجاد امکانات تفریحی و اقامتی را مهمترین روش های ایجاد فرصت شغلی، کمبود امکانات تفریحی و ع دم سرمایه گذاری بخش خصوصی و دولتی را مهمترین موانع توسعه گردشگری، سرمایه گذاری بخش دولتی و خصوصی را مهمترین راهکار توسعه ی گردشگری، ک مبود وسایل حمل و نقل و نبود محل اقامتی را مهمترین دلایل عدم اقامت طولانی مدت گردشگران، مناطق کوهستانی و گونه های گیاهی را مهمترین جاذبه های طبیعی گردشگری، آرامگاه و زیارت و آثار باستانی را مهمترین جاذبه های فرهنگی گردشگری دانسته اند. بنابراین با تهیه طرح جامع گردشگری دهستان نهارجان به منظور شناخت کامل توانمندی ها، تنگناها و استعداد ها و امکانات طبیعی- فرهنگی و خدماتی و همچنین اولویت بندی نیازها و اقدام سریع و برنامه ریزی شده برای رفع سریع موانع توسعه ی گردشگری در منطقه ایجاد، توسعه و تجهیز زیرساخت های گردشگری در نقاط روستایی مستقر در قلمرو تحقیق از جمله راه های ارتباطی، آب، برق و تأسیسات بهداشتی، ایجاد مراکز اقامتی و خدماتی- رفاهی مناسب و ایجاد نظم و انضباط عمومی در مراکز تفریحی و گردشگری و جلب مشارکت مردمی و بخش خصوصی در فرایند تهیه، اجرا و بهره برداری از طرح ها و پروژه های عمرانی، اجتماعی و اقتصادی در حوزه ی گردشگری روستایی، می توان زمینه ی لازم را جهت توسعه ی گردشگری و به تبع آن رشد اقتصادی و توسعه ی اجتماعی منطقه فراهم نمود.