بررسی عوامل موثر بر تغییرات عملکرد اقتصادی بافت تاریخی بازار سمنان در رونق صنعت گردشگری طی دهه های اخیر

بازارها به عنوان یکی از مهمترین میراث های تمدن بشر، از جمله اصلی ترین مقصدهای گردشگری، به ویژه گردشگری اقتصادی، فرهنگی و تاریخی به شمار می آیند. از همین رو گردشگری بافت های تاریخی و به خصوص بازارها، به عنوان یکی از اشکال گردشگری، برای شهروندان یک شهر و همچنین کسانی که از دیگر نقاط به شهرها می آیند محسوب می شود. در گذشته های نه چندان دور محدوده بازار سمنان به عنوان مرکز ثقل فعالیت های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی، دارای رونقی، بیش از حال حاضر بوده؛ اما با گذشت زمان، عواملی متعددی همچون فرسودگی، کمبود شدید خدمات شهری، خالی شدن بافت از سکنه بومی و ...، بازار را با مشکلات فراوان کالبدی، اجتماعی و اقتصادی روبرو کرده است. هدف از این پژوهش رسیدن به هدف هایی همچون بازیافت هویت گمشده و هویت بخشی کالبدی و اقتصادی به بازار قدیم سمنان، ایجاد تحول و تغییرات مثبت در ساختار کالبدی و اقتصادی بافت قدیم بازار سمنان باز زنده سازی و گسترش فعالیت های اقتصادی موثر و رونق گردشگری در محدوده بازار می باشند. در پژوهش حاضر به بررسی وضعیت کالبدی و اقتصادی بازار سمنان از طریق برداشت میدانی، مطالعات کتابخانه ای و همچنین تحلیل و مقایسه وضعیت موجود و گذشته بازار قدیم سمنان با استفاده از مبانی تجربی و بر اساس اصول و قواعد برنامه ریزی در محدوده بازارها پرداخته شده است. میزان تغییرات در طی دو سال 81-90 در بافت تاریخی به این صورت بوده که تعداد مراکز تجاری در سال 81، 753 باب است در حالی که این تعداد با افزایش مواجه بوده و 115 باب مغازه به این تعداد افزوده شده است. تعداد واحدهای تجاری در محدوده بافت فرسوده در سال 81، 1745 و در سال 90 به 2985 واحد تغییر یافته و با توجه به اینکه بازار در این حوزه است و ثابت بودن تعداد مغازه موجود در بازار، به تعداد واحدهای تجاری بافت تاریخی، جدای از بازار، افزوده شده و این گسترش مراکز تجاری در سایر نقاط به جزء بازار رخ داده است. گواه افت محسوس فعالیت تجاری بازار، افزایش میزان درصد مغازه های متروکه از 2/10% در سال 81 به بیش از دو برابر، یعنی 8/21% در سال 91 است.

کلیدواژه ها:

بافت تاریخی بازار سمنان ، تغییرات عملکرد اقتصادی ، مراکز تجاری جدید ، اقتصاد بازار ، رونق گردشگری