چگونگی شکل گیری تمرکز گرایی در ایران- تهران قبل از انقلاب

سال انتشار: 1392
نوع سند: مقاله کنفرانسی
زبان: فارسی
مشاهده: 1,907

فایل این مقاله در 21 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

GUPSD01_0282

تاریخ نمایه سازی: 21 تیر 1393

چکیده مقاله:

پدیده تمرکز گرایی در ایران را می توان ناشی از دو مسئله دانست: یکی ترکیبی از میل به تمرکز ذاتی نظام سرمایه داری (عامل خارجی) در جهت تمرکز فرایند تولید و دیگری ناتوانی زیرساختی کشورهای ماقبل صنعتی یا جهان سوم (عالم داخلی) در جذب غیرمتمرکز الگوی مصرف سرمایه داری. حاصل این جریان ها در نهایت به تمرکز شدید این نظام در جهان سوم منجر شده است. اتخاذب الگوی سرمایه داری، بکارگیری استراتژی قطب رشد و تکیه به درآمدهای نفتی و تزریق آن به قطب های انتخاب شده بالاخص تهران بعنوان پایتخت سیاسی- اداری کشور زمینه تمرکز گرایی فراهم گریدده و عدم تعادل و ناهماهنگی را رفته رفته فراهم و تشدید نموده است. تردید نیست که تهران متمرکز برخواسته از عوامل گوناگونی است که الگوی حکومتی متمرکز که بویژه با روی کارآمدن رضا شاه در کشور شکل گرفته است، مهمترین عامل تمرکز امور و تشدید آن در تهران به شمار می آید. ع وامل اقتصادی، زیرساختی و خدماتی، جمعیتی و نیروی انسانی نیز بر تمرکز گرایی تهران دامن زده و به ایجاد فاصله قابل ملاحظه تهران از سایر شهرها و مناطق کشوری پرداخته اند. چرا که تهران؛ جمعیت، منابع و سرمایه گذاری ها را از فضای ملی به سوی خود سرریز می کند و در نتیجه به نوعی تعادل منطقه ای را به هم زده و چرخه ی نامطلوبی در تشدید ناپایداری بوجود آورده است. بنابراین به بررسی روند شکل گیری تمرکز گرایی در ایران و مرکز توجه آن تهران و عواملی که بر تمرکز گرایی دامن زده اند پرداخته می شود تا مشخص گردد که تهران تحت چه شرایطی به این وضعیت رسیده است.

کلیدواژه ها:

حکومت متمرکز ، تمرکز گرایی ، عدم تعادل منطقه ای ، برنامه های قبل از انقلاب ، تهران

نویسندگان

هانیه اسدزاده

کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • احسن، مج‌ید(1373)؛ تمرکز و تمرکززدایی و آثار کالبدی آن، فصلنامه ...
  • اولین همابش علی جغر افی.، شهرسار _ و نوسعه با ...
  • افروغ، عماد(1373)؛ شهری شدن و توسعه و نظریه شهری پیشنهادی ...
  • پیران، پرویز(1368)؛ توسعه برونزا و شهر: مورد ایران، اطلاعات سیاسی- ...
  • حسامیان، فرخ، گیتی اعتماد و م حمدرضا حائری (1363)، شهرنشینی ...
  • رزاقی، ابراهیم(1367)، اقتصاد ایران، تهران، نشر نی. ...
  • رضوانی، محمدرضا(1386)؛ شهرگریزی و چشم انداز تمرکززدایی در شهر تهران، ...
  • رضویان، محمد تقی(1374)؛ تمرکززدایی در کشورهای در حال توسعه و ...
  • رهنمایی، محمد تقی(1383)؛ دولت و شهرنشینی: گفتگو با محمدتقی رهنمایی، ...
  • سازمان برنامه و بودجه(1352)؛ خلاصه برنامه پنجم عمرانی کشور 1352-56، ...
  • _ (1362)؛ سیری در تاریخ برنامه ریزی ایران، دفتر برنامه ...
  • ستیران(1355)، مطالعه استراتژی درازمدت طرح آمایش سرزمین، سازمان برنامه و ...
  • شهرداری تهران(1358)؛ طرح مسائل کنترل توسعه تهران در سطح ملی، ...
  • _ (1380)؛ شناخت استراتژیک شهر تهران، معاونت هماهنگی و برنامه ...
  • _ (1385) برنامه رشد و توسعه اقتصادی، شورای نظارت بر ...
  • صرافی، مظفر (1379)، مبانی برنامه ریزی توسعه منطقه ای، تهران، ...
  • فقیهی، ابوالحسن(1380)؛ بوروکراسی و توسعه در ایران، تهران، انتشارات رسا. ...
  • قالیباف، محمد باقر، بختیار عزت پناه و سید موسی پور ...
  • قنبری، ابوالفضل (1390)؛ تحلیل عوامل موثر بر نابرابری در نقاط ...
  • قنبری، ابوالفضل و میر نجف موسوی (1390)؛ قطب های رشد ...
  • کاتوزیان، محمد علی(1374)؛ اقتصاد سیاسی ایران؛ از مشروطیت تا پایان ...
  • کلانتری، خلیل و شهلا چوبچیان (1389)؛ روند برنامه ریزی منطقه ...
  • اولین همابش علی جغر افی.، شهرسار _ و نوسعه با ...
  • مجتهد زاده، پیروز(1381)؛ جغرافیای سیاسی و سیاست جغرافیایی، تهران، انتشارات ...
  • مطوف، شریف(1378)؛ نقش مشارکت مردم در برنامه ریزی توسعه کشور، ...
  • نوری دانش، عبدالجمال (1380)؛ فدرالیزم؛ بررسی و مطالعه منطقه آذربایجان، ...
  • وزارت مسکن و شه‌رسازی(1384)؛ چشم انداز تمرکززدایی از تهران، نهاد ...
  • Amirahmadi(1986), Regional Planning in Iran: The Journal of Developing Areas. ...
  • Naraghi(197 1), Regional Studies in Iran.Marvin Zavies. The Political Elite ...
  • نمایش کامل مراجع