مقایسه و سنجش کارایی شبکه بیز و مدل آلتمن در پیش بینی بحران های مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

بحران مالی و ورشکستگی شرکت ها منجر به هدر رفتن منابع و عدم بهره گیری از فرصت های سرمایه گذاری می شود . پیش بینی بحران مالی با ارائه هشدارهای لازم می تواند شرکت ها را نسبت به وقوع بحران مالی و ورشکستگی هوشیار نماید تا آنها با توجه به اینهشدارها، به اقدام های مناسب دست بزنند . پیش بینی بحران یکی از موضوع های اصلی طبقه بندی ورشکستگی شرکتها است . سرمایه گذاران، مالکان، مدیران، اعتباردهندگان ومؤسسات دولتی علاقه مند به ارزیابی وضعیت مالی شرکت هستند؛ زیرا درصورت ورشکستگی هزینه های زیادی به آنها تحمیل می گردد . امروزه مدل های مختلفی برای پیش بینی بحران مالی و ورشکستگی مورد استفاده قرار میگیرد هدف این پژوهش مقایسه و سنجش کارائی مدل های Z آلتمن و شبکه بیز در پیش بینی بحران های مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد . نمونه تحت بررسی شامل 21 شرکت بحرانی و 21 شرکت غیر بحرانی طی دوره مالی 5 ساله 68 تا 90 است. متغیرهای نهایی مورد استفاده در مدل Z آلتمن و شبکه بیز، 5 متغیر است که شامل نسبت های مالی از قبیل نسبت سود قبل از بهره و مالیاتبه دارائی ها،نسبت سود انباشته به دارائی ها، نسبت سرمایه در گردش به دارائی ها،نسبت حقوق صاحبان سهام به بدهی ها،نسبت فروش به دارائی ها است.و بعد از محاسبه نسبت های موجود در مدل ها و تعیین شاخص Z ، دقت و خطای هر یک از مدل ها محاسبه شده است. بر اساس نتایج حاصله هر دو مدل Z آلتمن و شبکه بیز می توانند بحران مالی شرکت ها را با دقت و کارایی بالایی پیش بینی کنند. بعلاوه نتایجتحقیق نشان داد که به طور میانگینتوانائی پیش بینی درماندگی مالی شرکت ها توسط شبکه ساده بیز در شرکت های مورد بررسی برای یک سال و دو سال قبل از سال مبنا به ترتیب دقتی معادل 92 و 88 درصد داشته و مدل Z آلتمن دقتی معادل 90 و 81 درصد دارد. بنابر این می توان نتیجه گیری کرد که شبکه بیز نسبت به مدل آلتمن، از توانایی و دقت بالاتری در پیش بینی بحران های مالی شرکت ها برخوردار است.

کلیدواژه ها:

آلتمن ، شبکه بیز ، بحران مالی ، پیش بینی بحران مالی