مدیریت الگوی کشت و معرفی کشتهای جایگزین به منظور کاهش مصرف آب و بازده اقتصادی بالاتر مطالعه موردی(ارسنجان)

کمبود آب یکی از مهم‌ترین تنگ‌های توسعه کشاورزی ایران به شمار می‌آید . جهت مقابله با کم آبی، افزایش بهره‌وری آب به عنوان یک سیاست راهبردی می‌تواند از سوی دولت اتخاذ شود و هر ساله سرمایه‌گذاری قابل ملاحظه‌ای در رابطه با این موضوع صورت پذیرد. خشکسالی و بحران آب از جمله مسائل و مشکلات زیست محیطی در منطقه خاورمیانه به حساب می‌آید. بسیاری از صاحب نظران و کارشناسان استفاده از منابع آب در ایران را بدون در نظر گرفتن محدودیت‌هایی که در آینده ایجاد خواهد کرد مشکل جدی تلقی می‌کنند. در این مطالعه سعی شده با بررسی بهره‌وری آب کشاورزی در محدوده مورد مطالعه که در آینده ممکن است به علت بارندگی کم و استفاده نامتعارف از آب‌های زیرزمینی سطح دشت دچار خشکسالی گردد در جهت ساماندهی الگوی زراعی که موچب تجدید مصرف آب می‌شود راهکارهایی ارائه گردد. این محاسبه بهره‌وری آب کشاورزی از شاخص‌های CPD,BPD,NBPDاستفاده شد. جهت تعیین این شاخص‌ها نیاز به محاسبه هزینه و درآمد محصولات اصلی کشت شده بود که از طریق مصاحبه با کارشناسان و کشاورزان و با استفاده از اطلاعات سازمان جهاد کشاورزی به دست آمد. نتایج نشان داد که کشت‌هایی با مصرف آب بالا و بازده اقتصادی پایین مانند چغندر قند از الگوی کشت ارسنجان حذف و به جای آنها کشت‌هایی نظیر صیفی‌جات مانند گوجه فرنگی و ذرت دانه‌ای و یا تناوب یکساله‌ای از کشت‌های بومی همانند گندم و جو که هم باعث کاهش مصرف و استحصال آب و هم متضمن منافع اقتصادی بالا برای کشاورزان و بهره‌برداران کشاورزی باشد، جایگزین شود . جهت بهبود وضعیت آب محدوده ارسنجان تغذیه آب‌خوان با استفاده از سیلاب‌های فصلی، سیستم آبیاری کم مصرف( قطره‌ای و بارانی)، اصلاح الگوی کشت و رواج دادن کشت‌های گلخانه‌ای پیشنهاد می‌گردد. Q 25,Q29,P28:JEL

کلیدواژه ها:

بهره‌وری ، آب کشاورزی ، خشکسالی ، بحران ، ارسنجان